Precies een week geleden stond ik voor dit schilderij. Het is van J.M.W. Turner en het heet Het oorlogsschip Temeraire wordt naar zijn laatste ligplaats gesleept. Het hangt in de National Gallery in Londen. De dag ervoor was ex-collega Jan du Sart overleden, na een jarenlang vol optimisme en strijdlust gevoerd gevecht met de dood. Ik moest aan hem denken, toen ik voor dit schilderij stond. Die trotse, moegestreden, oude oorlogsbark, waarvan alleen de voorsteven nog als bladgoud oplicht in de ochtendnevel – of is het juist de avondschemering? Berustend en statig laat hij zich naar zijn laatste ligplaats slepen, door een exponent van de nieuwe tijd: een vinnige, in strakke kleuren weergegeven stoomsleepboot. De Temeraire had zijn tijd gehad. In zijn boek De kracht van kunst (zie de gelijknamige BBC-documentaire hieronder) schrijft kunsthistoricus Simon Schama over dit schilderij: “Het oorlogsschip Temeraire is de Britse geschiedenis als een bitterzoet vaarwel; de geëerde veteraan van Trafalgar, flets geschilderd in de kleur van oud perkament, een verschijning uit een heroïsch verleden, opgetuigd voor zijn laatste reis zoals het in werkelijkheid nooit gebeurd kan zijn: met de masten er nog op, de zeilen aangeslagen en opgerold, groots oprijzend boven de Theems. Het tempo waarmee de oude strijder stroomopwaarts vaart, veroorzaakt slechts een minimale rimpeling in het oppervlak van de rivier. De kleine sleepboot daarentegen is ondoorschijnend en scherp weergegeven, de toekomst van ijzer en stoom puft roetkleurig stroomopwaarts.”
Geef een reactie