Op woensdag 9 oktober is Frits van Oostrom te gast in het Luxor Theater te Zutphen, waar hij een presentatie zal houden over zijn Wereld in woorden, het tweede deel van de Geschiedenis van de Nederlandse Literatuur, handelend over de roemruchte veertiende eeuw. Van Oostrom beperkt zich bepaald niet tot wat ons is overgeleverd aan strikt literaire teksten, maar laat zo ongeveer de hele cultuurgeschiedenis, vaak zelfs de algemene geschiedenis, de revue passeren. Een mooi voorbeeld is het schokkende verhaal over het Keurboek van Ieper uit 1363, “het sterkste getuigenis van stedelijk elan in boekvorm”. Ieper was in de veertiende eeuw internationaal
Ieper, 22 november 1914, Lakenhal
toonaangevend in de lakennijverheid. De kwaliteit van het Ieperse laken was fameus en berustte op een uiterst nauwgezette kwaliteitscontrole en productieregulering. Alle regels en voorschriften waren vastgelegd in het kostbare Keurboek, “omkranst door schitterende illustraties in goud en sprekend rood, violet, purpur, blauw en groen”. Meer dan vijfhonderd jaar ligt het handschrift veilig in het Belfort van Ieper. Aan het begin van de vorige eeuw was stadsarchivaris Emile de Sagher de toegewijde conservator van het Keurboek, die “zijn ziel en zaligheid legde in het beheren van zijn
Het Keurboek van Ieper
pronkstuk”. Kennelijk maakte De Sagher zich in zijn compromisloze toewijding niet echt geliefd bij het stadsbestuur. Toen hij een keer zonder toestemming de stad verlaten had, schorsten de bestuurders hem voor twee maanden. En laat nou juist in die tijd de oorlog uitbreken. De Duitsers hebben hun oog laten vallen op Ieper, ter wille van een doortocht naar de kust. “De Sagher smeekte zijn superieuren om zijn schatten in veiligheid te mogen brengen, hetgeen hem wegens zijn schorsing werd
Emile de Sagher
geweigerd.” Het gaat helemaal mis in Ieper, “houwitsers begonnen vuur te spuwen en op 22 november 1914 brandden de Hallen en het Belfort compleet uit, met inbegrip van heel het Ieperse archief, Keurboek incluis.”
De Sagher zet zich na zijn schorsing aan het opstellen van een lijst van verloren gegane objecten. Anderhalf jaar na het voltooien van deze catalogus sterft hij, “gebroken van verdriet en ‘met het gevoel dat zijn leven zinloos was geweest’”. Een grofkorrelige foto uit 1905 is alles wat we over hebben van het Ieperse Keurboek.
Geef een reactie