De Zwitsers wilden er niet aan. De ‘jaloeziebelasting’ (de bepaling dat het hoogste salaris in een bedrijf maximaal twaalf keer het laagste mag zijn) werd in een referendum weggestemd. In 2007 hield Frits van Oostrom een toespraak als President van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Hij hekelde daarin het moderne leiderschapsmodel van Amerikaanse snit, dat ook in ons land in opkomst is, dat van de macholeider die gezien wordt als geweldenaar en wonderdokter, en ook als zodanig betaald wordt. Van Oostrom is een voorstander van het traditionele Nederlandse poldermodel, dat zijn waarde door de eeuwen heen telkens weer bewezen heeft. Hij heeft het over ‘regeerders in een rijtjeshuis’. Als voorbeelden noemt hij Drees en Zijlstra, maar hij had ook Wim Kok kunnen aanwijzen, die daadwerkelijk in een rijtjeshuis woonde, en hoofdschuddend zijn afkeuring uitsprak over de ‘exhibitionistische zelfverrijking’ in het bedrijfsleven en semi-overheidsinstanties (voor hij toetrad tot de Raad van Commissarissen van ING Groep, TPG Post, Shell en KLM). In De Groene Amsterdammer van deze week legt Aukje van Roessel uit waarom het zo dom is om om exorbitante inkomensverschillen toe te staan. “Die term jaloeziebelasting vertroebelt onmiddellijk de discussie over
Wat zijn de sociale gevolgen als op de kinderen van een ander passen tot driehonderd keer minder ‘waard’ is dan op het geld van die ander passen?
wat aanvaardbare inkomensverschillen zijn in een samenleving. Het woord ontneemt het zicht op wat de sociale gevolgen zijn als op de kinderen van een ander passen tot driehonderd keer minder ‘waard’ is dan op het geld van die ander passen.” Zij haalt de Britse hoogleraar sociale epidemiologie Wilkinson aan. “Heb je weinig inkomen, dan leef je gemiddeld zeven jaar minder dan je veel rijkere stadsgenoot, is de kans op ongeletterdheid groter, evenals de kans op obesitas, gevangenschap, een slechte geestelijke gezondheid en ga zo maar door.” De Zwitsers zeggen dan: werk harder, dan verdien je meer. Vergeet het maar, zegt Wilkinson, in landen met grote inkomensverschillen is de sociale mobiliteit gering. Niks opwerken dus. Kok had gelijk, mensen graaien uit exhibitionisme, om met hun poen indruk te maken op anderen. In Nederland bezit de rijkste tien procent van de bevolking de helft van het vermogen. De crisis maakt de inkomensverschillen alleen maar groter. De sociale risico’s groeien mee. Wat gebeurt er als studies straks geheel uit eigen zak moeten worden betaald? Wat betekent het dat een klein groepje Nederlanders de macht heeft over grond, kapitaal en arbeid? Wat is de invloed van grote inkomensverschillen op de media en de politiek? Wordt John de Mol straks informateur? De Utrechtse hoogleraar Bas van Bavel waarschuwt in het artikel in De Groene voor “ontwrichting van de maatschappij en uitholling van de democratie”.
Harrie Jonkman zegt
Snap al heel lang niet waarom de analytische studies van Richard Wilinson en Michael Wilkinson zo langzaam doordringen in de politiek. Er is zoveel sociale en economische winst te behalen door een beetje bij elkaar in de buurt te blijven staan. grote groet, Harrie
Johan Oude Engberink zegt
Ik denk dat Wilkinson bedoelt dat de kans op geletterdheid kleiner is.
Hans zegt
Wat je niet aanstaat vreet je niet. Een wat ander kompas komt niet uit.