De nagenoeg onbegrensde vrijheid van het internet is een doorn in het oog van iedere regering die graag de controle houdt over de informatie waar het volk toegang toe heeft. Zo ook in Turkije, waar honderden websites door de overheid ontoegankelijk zijn gemaakt en sociale media regelmatig geblokkeerd worden. Zelfs de website van de NOS is verboden terrein.
Ondanks de gewilligheid van sites als Facebook en Twitter om met de Turkse overheid samen te werken in het censureren van dissidente pagina’s en individuen, blijft het Turkse wantrouwen tegen buitenlandse bedrijven bestaan. En niet geheel onterecht, zo bleek afgelopen, toen het Gmail-account van Erdogans schoonzoon en Minister van Energie Berat Albayrak gehackt werd en tienduizenden emails via Wikileaks – inmiddels ook geblokkeerd in Turkije – in het publieke domein gedumpt werden.
Deze affaire had tot gevolg dat de Minister van Transport, Maritieme Zaken en Communicatie Ahmet Arslan begin januari bekend maakte dat Turkije een eigen zoekmachine en emailservice aan het ontwikkelen was. Hij benadrukte dat deze zouden voldoen aan de Turkse “nationale cultuur en waarden”, zonder verder in te gaan op wat deze precies inhouden.
Toen enkele dagen later met veel klaroengeschal de zoekmachine “geliyoo.com” – Turkse woordspeling op “het komt” – werd gelanceerd, dook Turkijes digitale gemeenschap er met grote gretigheid bovenop. Voorstanders van de overheid deelden massaal het nieuws van deze exclusief-Turkse zoekmachine, die volgens de makers “tien jaar in ontwikkeling was en tien miljoen Turkse liras gekost heeft.” Aan de andere kant van het politieke – en digitale – spectrum werd de nieuwe website met argusogen bekeken; was dit een zoveelste inperking van de digitale vrijheden?
Het wantrouwen maakte snel plaats voor hoongelach toen bekend werd dat het enige “Turkse” aan de website de naam was, en dat het verder niets deed behalve de zoekresultaten van Google reproduceren. Zelfs het logo was gejat, van een obscure website die online taalcursussen aanbiedt.
Naar goed Turks gebruik lieten critici van de overheid het hier niet bij zitten, en al snel werd er een tweede website gelanceerd: gidiyoo.org – woordspeling op “het gaat”. Deze website doet precies hetzelfde als de andere, maar heeft als voordeel dat ze stukken goedkoper is. Onder de zoekbalk op de startpagina is een korte boodschap van de makers te lezen: “Wij hebben deze zoekmachine in een uur voor slechts zestig lira gemaakt. Waar is de tien miljoen die in tien jaar tijd is gespendeerd naartoe gegaan?”
Door: Joris Leverink, vanuit Istanbul
Geef een reactie