Wij denken van vele beroemde oude Grieken een goed beeld te hebben dankzij de marmeren bustes die van hen gemaakt zijn. De tentoonstelling Starke Typen in het Berlijnse Altes Museum laat zien dat dit niet altijd opgaat. Het ging die Griekse beeldhouwers er veel minder om een goed gelijkend portret te maken, dan een bepaalde boodschap uit te dragen. Dat kon het propageren van voorbeeldig burgerschap zijn, maar ook het benadrukken van bepaalde eigenschappen van de betreffende persoon. Het ging er maar net om wat de opdrachtgever door middel van het kunstwerk tot uiting wilde brengen. Zo zien we dat machthebbers zich graag lieten afbeelden met dezelfde haardracht als Alexander de Grote, in de hoop dat op die manier iets van de glorie van de legendarische veldheer op hen afstraalde. Nog een voorbeeld zijn de beide bustes van Socrates hieronder. De linker is rond 380 v. Christus door zijn supporters gemaakt. De oude wijsgeer heeft hier duidelijk de trekken van een Silene, een schelmachtig natuurwezen dat zich buiten de kaders van de burgerlijke samenleving ophoudt, een karakteristiek die zeker ook op de rebelse Socrates van toepassing was. Vijftig jaar later werd het rechterportret gemaakt, een officieel eerbetoon van de stad Athene aan zijn grote filosoof. Deze buste oogt duidelijk veel minder ‘Sileens’ dan die van een halve eeuw ervoor. Socrates was salonfähig geworden.
Geef een reactie