Berliner Unterwelten e.V. richt zich op ‘Forschung und Dokumentation unterirdischer Bauten’. Vrijwilligers geven rondleidingen door het onderaardse verleden van Berlijn. Schuilkelders uit de Tweede Wereldoorlog. Atoombunkers uit de Koude Oorlog. Vluchttunnels onder de Berlijnse Muur. De tour ‘Van Flakbunker tot puinberg’ valt strikt genomen niet in de categorie ‘onderwereld’. Een Flakturm is een soort vierkante verdedigingstoren. Toen in augustus 1940 de Britse Royal Air Force grote Duitse steden begon te bombarderen, gaf Hitler opdracht om als de sodemieter robuuste betonnen bunkerconstructies te bouwen, de Flaktürme. ‘Flak’ staat voor ‘Flubabwehrkanone’. Op het dak kwam luchtafweergeschut te staan; de bunker eronder kon bij een bombardement bescherming bieden aan duizenden burgers. De oppervlakte van de torens was 70 x 70 meter; de hoogte 40 meter. Ze waren vooral bedoeld om de bevolking het idee te geven dat ze dankzij de goede zorgen van de nazi’s niets te vrezen had van die laffe Britse streken. Als bunkers deden de Flaktürme redelijk dienst. De luchtafweer kwam veel minder uit de verf. Het lukte de schutters nauwelijks om iets tegen de nachtelijke bombardementen in te brengen. Na de oorlog wilden de geallieerden deze gepantserde prestigeobjecten zo snel mogelijk met de grond gelijk maken. Dat lukte alleen met veel geweld en duizenden tonnen TNT. Van de drie torens in Berlijn is die in het zuidwesten volledig verdwenen. De Flakturm in het noordoosten is totaal vernield. Het overgroeide puin is nu een geliefd fiets- en wandelklimmetje in het park Friedrichshain. Van de bunkertoren in het noorden, in het park Humboldthain, is de helft over. Dat komt omdat hij vlak bij een spoorlijn lag, die de geallieerden liever niet mee opgeblazen zagen. Van de zuidzijde zie je een lieflijk, langzaam hellend stadspark, inclusief fraai onderhouden rozentuin. Aan de andere kant voert de gids je over lange trappen omhoog naar de ingang van de grimmige ruïne, waarna je langzaam afdaalt naar de diepste krochten. In de muren zie je bominslagen, aan de wanden hangen grote zwartfoto’s en informatieborden over de tijden van weleer. Soms fladdert een vleermuis om je heen. Zij zijn de nieuwe hoofdbewoners. Nu zwieren ze nog volop in de buitenlucht. In het najaar komen ze binnen voor hun winterslaap. Om ze niet te storen is de bunker van november tot maart gesloten.
Geef een reactie