Decennia lang was oktober de maand waarin Philip Roth tot groot chagrijn van zijn fans wéér niet de Nobelprijs kreeg. Hijzelf maakte zich er minder druk om en had zich er allang bij neergelegd dat zijn werk voor Stockholm té controversieel en té scabreus was. In 2016 (Roth inmiddels 83) leek het eindelijk zover; alles wees in de richting van een Amerikaan. Toen het Bob Dylan werd, zei Roth: “It’s okay, but next year I hope Peter, Paul and Mary get it.” Uit Blake Bailey’s magistrale tour de force Philip Roth, The Biography komt een gecompliceerde persoonlijkheid naar voren. Een Joodse schrijver, afkomstig uit een bescheiden familie in Weequahic, de Joodse wijk van Newark, die vooral na boeken als Portnoy’s Complaint en Sabbath’s Theatre door Joods Amerika werd uitgekotst als een zelfhatende nestbevuiler. Een vrouwenverslinder ook, die er bovendien niet voor terugdeinsde zijn talloze kortere en langere relaties te verwerken (in beide betekenissen) in zijn boeken, inclusief soms zeer pikante details. Een man die, mede daardoor, vele vrienden en andere vertrouwelingen van zich deed vervreemden, al zij het haast nooit voorgoed. Roth was twee keer getrouwd, en beide keren eindigde het huwelijk in een traumatische catastrofe. Bailey, over het algemeen Roth welgezind (eerlijk is eerlijk), legt uit dat dit veel minder de schuld van Roth was dan doorgaans werd aangenomen. Philip Roth, dat blijkt duidelijk uit de biografie, was niet de makkelijkste. Bemoeizuchtig, eigenwijs, ijdel, betuttelend en lichtgeraakt. Maar ook zorgzaam, royaal, loyaal en liefdevol. Na een leven vol helse rugpijn, een martelende haatliefdeverhouding met het schrijverschap en uiteindelijk – ook vanuit de Joodse hoek – de wereldwijde erkenning dat hij tot de allergrootste schrijvers van de vorige en deze eeuw hoort, eindigde het aardse bestaan van Philip Roth op 22 mei 2018 op de manier zoals hij in Patrimony het overlijden van zijn vader had beschreven: “he fought for every breath with an awesome eruption, a final display, of his lifelong obstinate tenacy… Dying is work en he was a worker”.
Geef een reactie