Dat de natuur kan inspireren tot prachtige literatuur zien we aan het Natuurboek van Nescio, dat op deze plaats al talloze malen geciteerd is. Op Schiphol waren een tijd lang van bij wijze van decoratie de fraaiste plantennamen te lezen op de vensters die uitkijken op de start- en landingsbanen. Vogelnamen waren misschien toepasselijker geweest, maar wellicht vreesde men de cynische commentaren van natuurvrienden en milieubeschermers. Gelukkig is er de nieuwe vogelgids Wat vliegt daar?, samengesteld door de Duitse bioloog Detlev Singer. Een zekere André van Loon heeft hem vlekkeloos vertaald in het Nederlands. Uiteraard zijn de vogelnamen zelf al een feest. Dan hebben wij het bijvoorbeeld over de withalsvliegenvanger, de orpheusspotvogel of de taigaboomkruiper. Maar ook de beschrijvingen van het gedrag van de vogels zijn pure poëzie. “IJseenden [Lees meer…]
Liefde als klassenstrijd
Het valt niet mee ook maar enige sympathie op te brengen voor Philippe. Hij is de hele film Un amour impossible (Fr, 2018) door precies de rotzak die hij op het eerste gezicht lijkt te zijn. Een verwend rijkeluiszoon, die de eenvoudige, aantrekkelijke Rachel gebruikt als speeltje, maar nooit met haar zal trouwen. Als ze nou rijk geweest was, ja dan was het een ander verhaal. Hij houdt voet bij stuk (dat moet je hem nageven), ook als Rachel een kind van hem krijgt. Philippe, de schoft, weigert het meisje te erkennen. Toch blijft Rachel van hem houden, ook al is het vanaf het begin een onmogelijke liefde. Als de dochter, Chantal, opgroeit, dringt haar vader zich aan haar op, en zij is in de wolken. Wat jammer nou dat zij hem nu pas goed leert kennen. Hij weet zoveel en is zo welbespraakt. Hoe dichter vader en dochter en naar elkaar groeien, hoe [Lees meer…]
Niet van deze wereld
‘Misschien is onze kunst wel bedoeld voor mensen die nu nog niet geboren zijn,’ zegt Vincent van Gogh tegen zijn collega Paul Gauguin. Iemand vindt dat de bloemen die hij geschilderd heeft, lang niet zo mooi zijn als de echte. Dat kan wel zijn, zegt Van Gogh, maar die echte bloemen zijn na een week verwelkt, en die van mij zijn voor de eeuwigheid. At Eternity’s Gate (ZWI/GB/FR/VS/IER, 2018) gaat over de worsteling van de geniale kunstenaar met de banale werkelijkheid van alledag. Van Gogh’s schilderkunst is niet van deze wereld, dat beseft hij zelf maar al te goed. Hij ziet zichzelf als een verlosser, iemand die de mensen de ogen moet openen om de echte werkelijkheid te kunnen zien, om dingen zichtbaar te maken die voor gewone ogen onzichtbaar zijn. Zijn opdracht is schilderen, en niets anders, hij kán trouwens ook niets anders. Van Gogh [Lees meer…]
Een goddeloos ogenblik
Vóór Over oude wegen had schrijver en radiomaker Mathijs Deen al een soortgelijk boek geschreven. In 2013 verscheen van zijn hand De Wadden, een geschiedenis. ‘Een’, ja. Want als auteur van historische fictie, of beter nog gefictioneerde historie, pretendeert Deen geenszins ‘de’ geschiedenis van de wadden te reconstrueren. Hij is het die de thema’s kiest, de gebeurtenissen kleur geeft en de personages leven inblaast. Deen is de eerste om toe te geven dat veel van zijn beschrijvingen gebaseerd zijn op artistieke, literaire veronderstellingen. En net als in Over oude wegen is het een persoonlijke herinnering die de belangstelling wekt en het schrijfproces op gang brengt. ‘Mijn oudste broer had een longaandoening waardoor hij nu en dan benauwd en angstig was en mijn bezorgde moeder was vatbaar voor elke suggestie die zijn herstel kon bevorderen. “Ga eens met hem naar een Waddeneiland,” zei de huisarts.’ Het werd Vlieland, en [Lees meer…]
Vet en vilt
Na zijn vlucht uit Oost-Duitsland, begin jaren zestig, toen het nog net kon, schrijft de jonge kunstenaar Kurt Barnert zich in aan de vooruitstrevende kunstacademie van Düsseldorf. Verlost van het opgelegde sociaal-realisme zoekt hij wanhopig hij naar een eigen stijl. Hij wordt onder de hoede genomen door de excentrieke artistiek-directeur van de academie, die sterk doet denken aan Joseph Beuys. Deze vertelt hem hoe hij in de oorlog meer dood dan levend uit een vliegtuigwrak werd gehaald, na boven de Krim te zijn neergehaald. Nomadische Tataren lapten hem weer op. Met vet en vilt repareerden ze zijn gehavende schedel. Vet en vilt is sindsdien het wezen van zijn existentie en zijn kunstenaarschap. Kurt begrijpt het. Zijn taak als kunstenaar is de waarheid [Lees meer…]
Dronken engel
Wie rekent op een liefdevolle biopic over de jong aan zijn eind gekomen countryzanger Blaze Foley en op een romantisch eerbetoon aan de beweging die begin jaren zeventig de Amerikaanse countrymuziek opschudde, kan beter niet naar Blaze (VS, 2018) gaan. Het is namelijk een ontluisterende film over een stelletje nare, verwende, egoïstische, verongelijkte assholes, die zichzelf geweldig vonden en maar niet snapten waarom ze niet bovenaan alle denkbare hitlijsten prijkten. Dat hun carrière niet van de grond kwam, lag natuurlijk eerst en vooral aan hun onhebbelijke karakter en compromisloze manier van leven. De wereld, inclusief vrouwen en platenbazen, moest hen maar accepteren zoals ze waren. Het publiek in weer zo’n afgetrapt dorpscafé moest het eindeloze, in whiskey en pillen gedrenkte, vage gefilosofeer [Lees meer…]
En wat vergaat is al vergaan
Voorspoken
De boer schrok zich die avond lam:
een trein die door zijn weiland kwam
had hij gehoord.
Toen was het weg. Het was niet waar.
Pas twee jaar later is er daar
een trein ontspoord.
Ook iemand zag, terwijl hij sliep
een auto zinken in het diep,
een heel gezin.
Precies de plek [Lees meer…]
Is vader thuis?
Op een tijdstip waarop normaal gesproken aangebeld wordt door een collectant of een bezorger met een pakketje voor de buren, stonden nu twee heren voor de deur. Het waren de burgemeester en de directeur van de lokale boekhandel. Beiden staan bekend als fervent liefhebbers van Godfried Bomans, actief lid zelfs van het eerbiedwaardige Godfried Bomans Genootschap. ‘Hé, bekend gezicht,’ zei de directeur. Dat kon kloppen, we kopen wel eens een boek. ‘We komen u, als bewoner van de Godfried Bomansstraat, een cadeautje brengen, ook om u wat op te vrolijken op Blue Monday.’ Nu was er niets mis met onze stemming op een maandag die was ingeluid met een bloedrode maansverduistering, maar dat zeiden we natuurlijk niet. Het cadeau was een deeltje uit de serie ‘Literaire Juweeltjes’, namelijk De honderdjarige van – jazeker – Godfried Bomans. Nu weten de burgemeester en de directeur van de lokale boekhandel ook best [Lees meer…]
Opgehitst
Hoe heeft het zover kunnen komen, dat twee jonge Britse koninginnen elkaar naar het leven staan? Een vraag die voor twee uur Mary, Queen of Scots (GB, 2018) te ingewikkeld is. Klik alleen maar eens op Wikipedia en het duizelt je van alle samenzweringen, gedwongen huwelijken, godsdiensttwisten, haatpredikers, burgeroorlogen, belegeringen, overspel over en weer, valse of terechte aanspraken op diverse tronen, dubieuze raadgevers en bloedige executies. Een deel van al die narigheid is in de film terug te vinden, maar Mary, Queen of Scots is niet bedoeld als geschiedenisles. Het is het relaas van twee sterke karakters, Maria Stuart en Elizabeth I, aan elkaar gewaagd, maar ook tegen elkaar opgehitst. Dat het hoofd van Maria uiteindelijk op het hakblok belandt, is misschien wel de wil, maar niet de wens van Elizabeth. Ga vooral ook kijken [Lees meer…]
Insgelijks, Brutus!
‘Ook gij, Brutus?’ Dat waren volgens de overlevering de laatste woorden van Julius Caesar, toen hij in 44 v. Chr. doodgestoken werd. Ja, ook Brutus, beschermeling van Caesar, was een van de daders. ‘Et tu?’ zou Caesar in zijn beste Latijn geroepen hebben. Dit is vrij onwaarschijnlijk, want Caesar sprak Grieks, en zei: Kai su, technon, wat zoveel betekent als ‘en jij, mijn kind’. Deze woorden worden vaak geïnterpreteerd [Lees meer…]
- 1
- 2
- 3
- …
- 164
- Volgende pagina »