Uomo universale, zeg dat wel. Leonardo da Vinci was architect, uitvinder, ingenieur, filosoof, natuurkundige, scheikundige, anatomist, beeldhouwer, schrijver, schilder en componist. Een genie, zeker, maar in alle opzichten? In welk van al die disciplines blonk hij nou echt uit? Niet als schilder in elk geval. Die Mona Lisa is goed beschouwd een flauw, karakterloos portretje van een oninteressant model. De Maagd op de rotsen is aardig, maar niet heel bijzonder. Van het Laatste Avondmaal in Milaan schijnt hij alleen de hoofden van Jezus en Johannes zelf geschilderd te hebben. En op de Annuniciatie is de rechterarm van Maria wel érg ver uit de kom geschoten. Kennelijk [Lees meer…]
Nooit het noorderlicht gezien
Ik had nachtdienst, van twaalf tot zonsopkomst, de ‘kerkhofploeg’, zoals we dat noemen. Het maanlicht was helder genoeg om de brief te kunnen lezen die een oude vriend mij had gestuurd. Hij schreef: “Gisteren zag ik Jenny. Getrouwd, de zaakjes voor elkaar. Jij hebt de boot gemist. Ze vroeg: waarom doet hij dat werk in godsnaam, dat geklooi met die koeien, voor een appel en een ei. Hij schiet er niks mee en hij zet zijn erfenis op het spel. Is hij gek geworden of zo?”
Maar [Lees meer…]
Vrouwen kijken anders naar kunst dan mannen
Vrouwen kijken bij het aanschaffen van kunst vooral naar het kunstwerk zelf, mannen naar wie het gemaakt heeft. Dat is de uitkomst van een onderzoek onder ruim vijfhonderd mannen en vrouwen, in augustus gepubliceerd in Psychology & Marketing. De proefpersonen kregen een (fictieve) biografie van een kunstenaar te lezen. Er waren twee versies. In de ene werd de schilder omschreven als ‘authentiek’ en ervaren, in de andere als ‘gewoontjes’ en een beginneling. De deelnemers aan het onderzoek moesten aangeven of ze de kunstenaar en zijn werk de moeite waard vonden en of ze eventueel een schilderij van hem zouden kopen. Bij het beantwoorden van de eerste vraag was er geen verschil tussen mannen en vrouwen: lezers van de ‘authentieke’ biografie waren positiever dan degenen die de ‘doorsnee’-versie hadden gelezen. Dat lag anders bij de tweede vraag, [Lees meer…]
Lorristiek
Wat je vroeger allemaal op straat niet voorbij zag komen. De petrolieboer met zijn paard-en-wagen vol olieblikken. Een huis-aan-huisverkoper van Perzische tapijten. De schillenboer. De scharensliep. De melkboer. De kolenboer. De loomp’nkeerl. Elke week kwam hij langs, en je had een beetje schrik van zijn gelooide, ongewassen verschijning, een schooier ongetwijfeld, of misschien wel een ‘zigeuner’. Langzaam rolde zijn bakfiets door de straat. Om de tien meter was het: ‘LOEOEMPÉ!!’ Hij gaf een paar cent voor een oud laken, of niks, hooguit een ontstemd gegrom. Maar hij kon alles gebruiken, van versleten overalls tot een mottig vloerkleed. Oud brood was geen probleem, een verroeste kinderfiets evenmin, laat staan een lekke, asbesten bloembak. Ik moest aan hem denken toen ik zaterdag een oude matras naar het ‘stortgat’ bracht. Ja, niks stortgat. Milieupark zul je bedoelen. Waar tien jaar terug alleen gerooide coniferen en ander tuinafval apart moest, en de rest ongesorteerd (en met een heerlijke zwaai) grote metalen silo’s in kon, daar is het nu [Lees meer…]
Tarantino regisseert ER… tja, dan vraag je erom
Zoals geen regisseur sinds de jaren negentig om Quentin Tarantino heen kan, zo kan geen tv-serie sinds de jaren negentig voorbijgaan aan ER. Regelmatig werden voor deze legendarische ziekenhuisserie gastregisseurs uitgenodigd. Meteen in het eerste seizoen viel de eer te beurt aan Tarantino, een maand voor de première van Pulp Fiction. Op 11 mei 1992, drie dagen voor moederdag, werd zijn aflevering uitgezonden onder de titel Moederliefde. The Baltimore Sun schreef vooraf: ‘Normaal gaan de kijkcijfers voor ER al door het plafond. Vanavond schieten ze naar de maan.’ De intro is al een en al gedoe, maar de hel breekt pas echt los als twee vrouwelijke bendeleden elkaar [Lees meer…]
Lezen scheelt tijd
Waarom is het goed om literatuur te lezen? Deze video, gebaseerd op een essay van de Engelse schrijver en filosoof Alain de Botton, geeft vier keiharde argumenten. In de eerste plaats scheelt literatuur ons tijd. Dat zou je niet zeggen natuurlijk, want lezen wordt vaak als tijdverspilling gezien. Maar boeken geven je toegang tot een immens repertoire aan emoties en ervaringen. Het zou je jaren, decennia, millennia kosten om het allemaal zelf aan den lijve te ondervinden. Nog een argument: [Lees meer…]
Tentenkamp in plaats van Syrisch voetbalelftal
“ISIS heeft al mijn dromen de grond ingeboord,” vertelt de 20-jarige Medya in het ‘Rojava’ vluchtelingenkamp in Suruç, waar duizenden vluchtelingen onderdak hebben gevonden in honderden tenten en een leegstaand fabrieksgebouw. Samen met haar familie kwam ze hier tien dagen geleden aan, in een golf van tienduizenden inwoners van Kobani, die halsoverkop hun huizen verlieten en de grens met Turkije zijn overgestoken. Iemand vertelt: “Twee mannen kwamen op een motor de stad binnen. Ze zaten onder het bloed en schreeuwden dat ISIS hun stad had ingenomen en alle inwoners had vermoord. Er brak paniek uit en [Lees meer…]
Groeten uit Belize
“Iemand vroeg me vroeg laatst of ik mijn hele leven op Belize zou kunnen doorbrengen. Ik dacht: waarom niet? Ik hou wel van de warmte. Ik begon een lijstje te maken van redenen waarom ik het daar goed uit zou kunnen houden. Lekkertje zonnetje, vissen in de zoute zeelucht, ’s nachts een heldere sterrenhemel. Het goede leven geeft je wat je nodig hebt, en ik ben ervan overtuigd dat plezier van groot belang is in het leven. Succes betekent datgene krijgen wat je wilt. Een gelukkig man is iemand die wil wat hij heeft. En het goede leven komt vanzelf naar me toe, daar in Belize. Het eiland is klein en compact. Het tempo is laag, ze zeggen doe maar rustig aan. Als ze roepen ‘zo meteen’, dan bedoelen ze waarschijnlijk niet [Lees meer…]
Applaus voor de bommen
Overal in Turkije, maar vooral in het zuidoosten, gaan Koerden de straat op om te protesteren tegen de dubieuze houding van Turkije in de slag om de cruciale grensplaats Kobani. Daar dreigt een massaslachting, als de stad wordt ingenomen door de troepen van ISIS. Het uitblijven van Turkse steun zou wel eens de aanleiding kunnen zijn voor een hernieuwde Koerdische opstand. Trouwens… passieve houding van de Turken? Een ooggetuige zegt gezien te hebben dat vier door Koerdische strijders verwoeste ISIS-tanks in no-time werden vervangen door… Turkse tanks, die met een trein vanuit Turkije werden aangevoerd. Intussen worden ISIS-stellingen in de stad gebombardeerd door Amerikaanse en Arabische straaljagers, onder luid applaus [Lees meer…]
Klink ik zó raar?
Ooit je eigen stem gehoord op een geluidsopname? “Afschuwelijk! Klink ik echt zo?!” Ja, je klinkt echt zo. In de video hieronder wordt uitgelegd hoe het komt dat je stem zo anders klinkt dan je zelf denkt. Als je jezelf hoort praten, hoor je verschillende geluiden tegelijk. Ten eerste het stemgeluid dat uit je mond naar buiten komt en bij je oren weer naar binnen gaat. Maar ook [Lees meer…]