Op zo’n typisch IJslandse dag dat alle dingen wit zijn, en hemel en aarde niet meer van elkaar te onderscheiden, rijdt de vrouw van oud-politieman Ingimundur haar auto door een vangrail de diepte in. Vele witte dagen later begint de film A White, White Day (IJsland, 2019). De verstreken tijd wordt mooi in beeld gebracht door een gefixeerde camera die seizoen na seizoen de verbouwing van Ingimundurs huis, mede bedoeld voor zijn dochter en schoonzoon en vooral hun dochtertje Salka, op wie hij vaak moet passen en die heerlijk bijdehand is. We zijn twee jaar verder en Ingimundur is nog altijd bezig met de verwerking van het verlies van zijn vrouw. Psychotherapie maakt de zaak alleen maar erger. En de spanning loopt nog meer op als Ingimundur begint te vermoeden dat zijn vrouw een minnaar had, en nog wel iemand [Lees meer…]
Jan van Eyck ontmaskerd
Rembrandt was een zelfingenomen egoïst. Caravaggio een losgeslagen moordenaar. Van Gogh een suïcidale psychopaat. En Jan van Eyck? Daar weten we maar weinig van af. En zolang je niet beter weet, ben je geneigd het karakter van een kunstenaar dan maar af te leiden van zijn werk. Dat van Van Eyck neigt naar het perfecte. Dus zal op Van Eyck zélf ook wel niets aan te merken zijn. Vergeet het maar. De Verloren Van Eyck, het nieuwe stripalbum van Suske en Wiske, laat een andere kant van de grote schilder zien. Zoals bekend was Van Eyck niet alleen hofschilder en kamerheer van Filips de Goede, maar ook zijn belangrijkste diplomaat. Zo wordt hij op een missie naar Portugal gestuurd, om eens na te gaan of prinses Isabella eventueel een geschikte echtgenote zou kunnen zijn. Ook kan hij dan mooi een portret van haar maken, zodat de hertog kan zien wat voor vlees hij in de [Lees meer…]
Verbijsterend realisme
Aan alle publiciteit over de grote Van Eyck-tentoonstelling in Gent hoeft hier niet veel toegevoegd te worden. Dertien van de twintig bekende schilderijen van Jan van Eyck (1390-1441). Zoveel zul je er niet snel weer bij elkaar zien. Je weet wat je kunt verwachten, maar als je er dan voor staat, weet je niet wat je ziet. Een verbijsterend realisme, met details en kleuren die zo intens zijn dat je aan je eigen [Lees meer…]
De uitvinding van de tijd
Je staat er niet bij stil, maar tot voor kort was ‘tijd’ voor de mensheid niet iets wat je kon meten. Het ritme van de dag en de seizoenen werd bepaald door de zon en de maan. Pas in 1657 kwam daar verandering in, toen de geniale natuurkundige Christiaan Huygens het slingeruurwerk uitvond. Opeens was de tijd geen diffuus fluïdum meer, maar een entiteit die meetbaar en deelbaar was. Vanaf dat moment zijn we anders gaan kijken naar hoe we leven en werken. We konden afspraken maken. Onze positie op de wereldzeeën [Lees meer…]
Een fluffy mix
Dit stukje gaat over de film Emma (GB, 2020). Gewoon zo’n heerlijke kostuumfilm naar het gelijknamige boek van Jane Austin, over een 21-jarig meisje van oude Engelse adel, dat welbespraakt, rijk en vooral bemoeizuchtig is – als het gaat om het liefdesleven van anderen. Zelf schiet ze over, als ze niet uitkijkt. Mooie plaatjes, fijne muziek, goeie acteurs. So far so good. Maar dan pak je de filmbijlage van NRC Handelsblad erbij, waar de Grootste Filmkenner Aller Tijden Dana Linssen Haar Licht laat schijnen over Emma, en dan blijk je toch heel wat gemist te hebben. Zo draagt Emma ‘frutselige hybrishoedjes’, is ze een ‘stuk individualistischer en onafhankelijker dan Elizabeth Bennet uit Pride and Prejudice’, en is ze bovendien ‘de meest feministische van het stel’. Ook lijkt het volgens Filmkenner Linssen op een gegeven moment of ‘Rouben Mamoulians geniale [Lees meer…]
Wie droomt wát?
Een “in duisternis gedrenkte koortsdroom”, schrijft de Volkskrant over The Lighthouse (VS, 2019). Goed gezegd, al is het de vraag wie die koortsdroom dan droomt. Thomas Wake, de rauwe vuurtorenwachter op een afgelegen rotseiland voor de Amerikaanse kust? Zijn nieuwe, jonge assistent Ephraim Winslow, die zich onthutst afvraagt in wat voor een absurde situatie hij nú beland is? Of de kijker, die overweldigd wordt door een verhaal dat nauwelijks een verhaal is, maar dat oren en ogen teistert, en een orgie is van lawaai (het schijnt dat de filmtheaters opdracht hebben gekregen de volumeknop flink open te draaien), hagelstormen, vloedgolven, slagregens, donder, bliksem, lichamelijk geweld, eindeloos gezuip, verbale krachtpatserij van de bovenste plank en, de hele tijd, het monotone gehuil van de misthoorn. Je hoort [Lees meer…]
Niets geleerd
De Franse regisseur Ladj Ly heeft zijn eerste productie Les Misérables natuurlijk niet zó maar vernoemd naar het boek van Victor Hugo. Ten eerste speelt de film in dezelfde Parijse voorstad als waar het boek geschreven is. Maar ook inhoudelijk is er veel overeenkomst. Zowel de film als het boek gaat over de strijd tussen kansloze vertrapten en het meedogenloze gezag. De politieman Stéphane begint aan zijn eerste dag bij de politie van de Parijse banlieu Monfermeil, waar armoede, werkloosheid, geweld en anarchie de boventoon voeren. Hij heeft zich laten overplaatsen vanuit het rustige Cherbourg om dichter bij zijn zoontje te zijn. De beschaafde Stéphane weet niet wat hem overkomt. Van zijn twee vaste collega’s is het aanvankelijk vooral de sadistische bullebak [Lees meer…]
In de ballen gebeten
Een dubbeltje op z’n kant. Voor hetzelfde geld was niet het christendom de leidende godsdienst in de westerse wereld geworden, maar het mithraïsme. Tot ongeveer 300 na Chr. was de verering van Mithras bij de Romeinen een van de meest prominente godsdiensten. De geheimzinnige, mysterieuze Mithras-cultus is afkomstig uit Perzië en Anatolië en door uit het oosten terugkerende [Lees meer…]
Een identieke bril
Gelukkig werden de mensen vroeger niet zo oud en hadden waarschijnlijk maar weinigen te kampen met presbyopie, ofwel ouderdomsverziendheid. Het gaat hierbij om een verminderd vermogen tot accommoderen, wat tot leesproblemen leidt. Nu kon in die tijd überhaupt bijna niemand lezen, dus zoveel maakte het ook weer niet uit. Maar voor degenen die wél hadden leren lezen en bovendien oud genoeg werden, was het maar wat lastig, want je had vroeger natuurlijk nog geen leesbrillen, althans niet zo veel als nu. Een van de geluksvogels die er wél een wist te bemachtigen, was [Lees meer…]
Who needs the Pacific Ocean?
En dan is iemand helemaal naar Heceta, Oregon gereden, en dan kijkt diegene vanaf de vuurtoren uit over de Stille Oceaan, en dan schiet hem de tekst te binnen die de Amerikaanse kunstenaar Bulgar Finn in de jaren tachtig op zijn woonboot in de Amstel had geschilderd: ‘Who Needs The Pacific Ocean?’
Ze waren een toeristische attractie geworden, hijzelf – met zijn lange, witte manen, zijn zwarte outfit en permanent blote voeten, en zijn oude vrachtschip in de Amstel, afgemeerd nabij de Blauwbrug. Overdekt met afdakken, luifels en aangroeisels, daaraan vastgemaakte vlotten en vlonders, daar weer hutten op, een drijvende dierentuin van kippen, eenden en katten. Ja, wat wil je nog meer. [Lees meer…]