In Museum MORE te Gorssel is een mooie tentoonstelling te zien van Naïef Realisme, een ‘stroming’ (tussen aanhalingstekens, want er is geen sprake van een samenhangende, collectieve ambitie van een groep elkaar beïnvloedende kunstenaars) die zich onderscheidt door kleurrijke, schijnbaar eenvoudige weergaves van alledaagse thema’s. Vriendelijk, pretentieloos en aandoenlijk, maar ook uitgesproken professioneel – ook al betreft het in bijna alle gevallen artiesten die op latere leeftijd, soms pas na hun pensioen, hun carrìere gestart zijn. Maar misschien nog wel meer de moeite waard is de bijzaal beneden. Daar hangen zeer fraaie tekeningen in [Lees meer…]
La più illustre Pittrice d’Europa
In Rijksmuseum Twenthe is tot 11 juni een mooie tentoonstelling te zien van het werk van de Italiaanse zestiende-eeuwse renaissanceschilderes Sofonisba Anguissola. ‘Schilderes’ inderdaad, in strijd met de moderne gewoonte om alles wat vrouwelijk is aan te duiden met de mannelijke vorm. In haar tijd (ze leefde van 1532-1625) maakte het geslacht namelijk nogal wat uit. Een kunsthistoricus uit die tijd noemde haar ‘de meest roemrijke vrouwelijke schilder van Europa’. Dat is zoiets als bovenaan in de Keuken Kampioen Divisie. Terwijl Sofonisba ook los van haar beperkend gender zich met alle mannelijke tijdgenoten kon meten. Kunstenaarsbiograaf Giorgio Vassari is vol lof over haar, net als Michelangelo en Anthony van Dijck, die haar aan het eind van haar lange leven
Leila’s familie
De ondernemende Leila heeft het niet getroffen met haar slome broers. Eén is net ontslagen. De tweede heeft wel werk, in een deftige shopping mall nog wel, maar wat hij daar doet is wc’s schoonmaken. De volgende is een armzalige taxichauffeur en de laatste een kleine, louche crimineel. In Leila’s Brothers (Iran, 2022) probeert ze uit alle macht het viertal zover te krijgen het beetje kapitaal dat ze hebben (of beweren te hebben, of denken te hebben) in een winkel te investeren. Dan zullen alle problemen opgelost zijn. Hun oude vader heeft zo zijn eigen ambities: patriarch worden van de clan waartoe de familie behoort. Maar ook dát kost geld, of goud eigenlijk. Het dondert en bliksemt tussen de generaties, waarbij vooral Leila het van alle kanten moet ontgelden. Hoewel
Moord gestolen
Het is míjn moord! Nee, die van mij! Mon Crime (Fr, 2023) is een ouderwetse misdaadkomedie, met de bijbehorende voortdurende plottwisten. Aan het begin van de film, het is 1934, komt tweederangs actrice Madeleine ontdaan terug van een mislukt castinggesprek met een beroemde filmproducer. Het gesprek was hoogst modern geëindigd met een aanranding. Weg rolletje, plus inkomsten. En dat terwijl zij en haar vriendin, aankomend advocaat Pauline, met wie ze een appartement huurt, het geld goed kunnen gebruiken: de huisbaas kwam juist weer langs vanwege hun huurachterstand. Weer wordt er gebeld: een politiecommissaris meldt de gewelddadige dood van de filmproducer. Klopt het dat Madeleine net nog bij hem op bezoek was? Wát?! U denkt toch niet dat ik er wat mee te maken heb?! Haar ontkenningsfase is plotseling voorbij [Lees meer…]
Kindermoord uit moederliefde
Saint Omer (Fr, 2022) is een opvallend rustige film, en nog wel over een uitermate heftig onderwerp: de moord op een kind van anderhalf, gepleegd door haar moeder. Laurence Coly weet zelf ook niet waarom ze het gedaan heeft. Ze hield zielsveel van haar dochtertje. Of was dát juist het motief? Tijdens de rechtszaak in Saint-Omer, die zowat de hele film in beslag neemt, wordt het raadsel draadje na draadje ontrafeld. Laurence, als een opgewekte, ambitieuze student vanuit Senegal naar Frankrijk verhuisd, is vastgelopen in een moeras van eenzaamheid, faalangst, mensenvrees en depressiviteit, onder andere veroorzaakt door een verstikkende opvoeding en een kansloze relatie met een oudere, getrouwde Fransman, de vader van haar kind. Haar zaak wordt met grote belangstelling gevolgd door de jonge schrijfster [Lees meer…]
Hoe Franky overeind blijft
De stevige cannabissoort Silver Haze is volgens kenners extreem ontspannend en maakt de gebruiker aangenaam evenwichtig. Dat is voor Franky geen overbodige luxe. De film Silver Haze (GB-NL, 2023) gaat over een jonge verpleegster die fysiek en psychisch getekend is door een brand in haar jeugd. Intussen is haar vader er vandoor gegaan met de vermeende brandstichtster, rookt haar moeder zich te pletter, bekeert haar zus zich tot de islam en is de relatie met haar vriendin Florence ook niet echt rimpelloos te noemen. Franky rolt regelmatig een flinke joint met haar zelfgekweekte wiet en maakt er het beste van. Ze vindt troost en onderdak bij Alice, de terminaal zieke stiefmoeder van Florence, en ontfermt zich over diens autistische broertje Jack. (Diens moet natuurlijk [Lees meer…]
Onbedoelde schoonheid
Er is iets geks aan de hand als je rondslentert door Tarlabasi, een oude wijk in Istanbul. Morsig geklede kinderen hangen lusteloos op straat. Oude vrouwen met hoofddoeken kijken beschaamd weg als je nadert. Dichtgespijkerde ramen, afgebroken regenpijpen, ingestorte woningen waarvan alleen de voorgevel nog een beetje de schijn ophoudt. Tussen de huizen hangt smoezelig wasgoed. Het is een al armoede, treurigheid en verveling. Een wijk in verval, die in het wegstervende middaglicht een soort weemoedige glans krijgt. Maar kijk eens omhoog langs de gevels. Elegante erkers met sierlijk stucwerk. [Lees meer…]
Onuitstaanbaar sympathiek
Overal lees je dat Tár (VS, 2022) over macht en het misbruik daarvan gaat, maar het onderwerp is juist onmacht. Terwijl Lydia Tár, sterdirigent van de Berliner Philharmoniker, denkt dat ze met haar baton alles onder controle heeft, en kan doen, laten, maken en breken wat ze wil, is ze in werkelijkheid slaaf van haar meedogenloze persoonlijkheid. De film begint met een lang interview ter gelegenheid van het verschijnen van haar autobiografie TÁR ON TÁR. Dat vraaggesprek, voor een volle, zwijmelende concertzaal, introduceert Lydia Tár (weergaloos gespeeld door Cate Blanchett) als een zelfverzekerde, controversiële muzikale goeroe, die haar weerga in de moderne muziekwereld niet kent. Maar daar heb je de eerste scheurtjes in haar ivoren imago al: een vroegere student pleegt zelfmoord, niet in het [Lees meer…]
Wel of geen beren
Eerst moeten we uitkijken voor gevaarlijke beren, maar een tijdje later is daar opeens geen sprake meer van: nee hoor, hier zijn geen beren. Zo blijft de situatie ongewis, in een klein gehucht in Iran, in het grensgebied met Turkije. Daar heeft de beroemde filmregisseur Jafar Pahani, gespeeld door zichzelf, zich verschanst, om op afstand, online vanaf zijn MacBook, zijn nieuwe film te regisseren. Hij is er ongedoken om uit de klauwen van het regime te blijven – wat uiteindelijk niet gelukt is: Pahani werd in juli na het voltooien van No Bears (2022) opgepakt om alsnog de zes jaar gevangenisstraf uit te zitten die hem in 2010 was opgelegd wegens “het maken van propaganda tegen de Islamitische Republiek”. Vorige week kwam hij op borgtocht vrij. In No Bears laat Pahani zien hoe het is om in Iran vervloekt te zijn als filmmaker. We maken via zijn computerscherm mee hoe in Turkije opnamen worden gemaakt voor zijn film over een Iraans stel dat met valse paspoorten naar het westen wil vluchten. Het regisseren op afstand valt niet mee, alleen al vanwege de internetverbinding die het om de haverklap begeeft. En dan raakt de regisseur ook nog ongewild betrokken in een precaire dorpsrel in de relatiesfeer; weer een hele film op zich. Al die figuurlijke beren op de weg maken de filmtitel tot bittere ironie.
Nostalgie met een schaduw
Na veertig jaar keert Felice, inmiddels een rijke bouwondernemer in Caïro, terug naar zijn geboortestad Napels, om voor het laatst zijn oude, doodzieke moeder te bezoeken. Waarom nu pas? Een van de vele vragen die in Nostalgia (It, 2022) worden opgeroepen en pas in de loop van de film – slim gedoseerd door middel van korte flashbacks – beantwoord worden. Felice valt als een blok voor de wijk waar hij opgroeide. Hoe meer hij ronddwaalt, hoe meer het verleden zich aan hem opdringt. Maar is nostalgie een goede raadgever? Van alle kanten wordt hij gewaarschuwd: ga weg, ga terug, het is hier gevaarlijk, zeker voor iemand als jij, de maffia is hier de baas. Felice denkt er anders over, en staat erop zijn jeugdvriend Oreste te zien, inmiddels de meedogenloze baas van de plaatselijke [Lees meer…]