‘Vijf+’ sterren krijgt de Bruegel-tentoonstelling in Wenen van NRC Handelsblad. ‘Bruegels tovenarij is in Wenen subliem te zien.’ Daar is geen woord aan gelogen. Het Weense Kunsthistorisches Museum vertoont in een magistrale overzichtstentoonstelling maar liefst dertig van de (wereldwijd) veertig bestaande schilderijen van Pieter Bruegel de Oudere (1525/30 – 1569). Het feest begint al in het voorportaal, terwijl je zit te wachten op je tijdslot. Je ziet videoprojecties van immens opgeblazen details, onder meer van De Boerenbruiloft en De Terugkeer van de Kudde. Er is geen schilder die zo overtuigend zowel het detail als het totaalbeeld meester was. Een mooi voorbeeld beschrijft Lucette ter Borgh in haar recensie in de NRC. Het gaat over Dulle Griet. “Ze is [Lees meer…]
Uitverkoren
De mensheid bestaat zo’n 125.000 jaar. In die tijd schijnen er rond de 107 miljard mensen op aarde geleefd te hebben. Die zullen allemaal naar de maan gestaard hebben. Met verwondering, nieuwsgierigheid, ontzag of verlangen. Hoe uitverkoren zijn wij dat, van al die miljarden aardbewoners, onze generatie nu net heeft meegemaakt dat er mensen op die maan geland zijn? Wat voor een onvoorstelbare prestatie dat was wordt nog eens duidelijk door de film First Man (2018, VS, Damien Chazelle). Neil Armstrong en zijn mannen bereisden het universum in vehikels die van roestige klemmen, lostrillende schroeven en rammelende bodemplaten aan elkaar leken te hangen. De expeditie werd aangestuurd met behulp van computers die vele malen minder rekenkracht hadden dan de eerste beste iPhone 2. Onder druk van de competitie met de Russen werden testen overgeslagen [Lees meer…]
Niet kijken, Trump!
De gestoorde bruut in het Witte Huis kan beter niet naar Girl (België, 2018, Lucas Dhont) gaan kijken, want stel je voor dat hij zijn mening over transgenders zou moeten bijstellen. Hij zou vechtersbazen als Lara namelijk heel goed in zijn leger kunnen gebruiken. Lara is vijftien en talentvol ballerina. Maar ze is geboren als jongen en zit midden in het complexe, slopende proces van geslachtsverandering. Op de balletacademie kunnen ze daar geen rekening mee houden. Ze moet net zo lichtvoetig op de spitzen dansen als de andere meisjes, die al vanaf het prilste begin niet anders gewend zijn. Lara’s voeten zijn na de balletles een bloedbad. Ze treft het met haar vader en broertje, die haar in alles steunen. Maar wat duurt het tergend lang voordat in de spiegel de eerste tekenen van vrouwelijkheid zich aandienen. Lara (een verbluffend knappe debuutrol [Lees meer…]
Koud vuur
De film Burning van de Koreaanse regisseur Lee Chang-dong is internationaal overladen met sterren en onderscheidingen. Ook de Nederlandse filmjournalisten komen adem tekort om de film de hemel in te prijzen. Filmkrant: “Het dromerige mysterie Burning is een ongekend rijk werk.” Volkskrant: “Het virtuoze en spannende Burning.” Eye Film: “Meesterlijk opgebouwde film.” Trouw: “Een film die onder je huid kruipt, en daar blijft branden.” NRC: “Een ingenieuze thriller af die nog lang blijft zinderen.” Men ziet er een metafoor in voor de Koreaanse klassenstrijd tussen arm en rijk. Voor de spanning tussen noord en zuid. Voor de zoektocht naar de betekenis van het leven. En zie eens hoe ‘elegant’ deze ‘ambivalente thriller’ ‘smeult’.
Hoe zit dat nou toch? Zien al die kenners dingen die [Lees meer…]
Niet de ideale schoondochter
“I’m a vegan, bisexual, atheist, civil rights activist female in a country band in the South.” Sarah Shook is niet de ideale schoondochter. Althans, ze wenst niet die indruk te wekken. Lekker rauw en ruig is haar muziek. Ze zingt tegen het valse aan, maar dat kan haar niks verdommen. Ze is niet het standaard, gladgestreken Nashville-sterretje. Haar liedjes gaan voornamelijk over vastgelopen relaties, verkeerde beslissingen en andere uitstekende redenen om het op een zuipen te zetten. Vorig jaar kwam haar fantastische eerste album uit: Sidelong. Dit jaar kwam de [Lees meer…]
Dóórlezen
Ibn Ammar, Ibn Gabirol, Ibn Hazm, Ibn Rasiq, Ibn Shalib, Ibn Sumadih, Ibn Zaydun, Ibrahim ibn Badul… Het is verstandig de meer dan zeshonderd pagina’s tellende historische roman Reconquista van Miguel Bulnes te bewaren tot vakantie of pensioen, want je moet wel even dóórlezen, anders raak je de draad kwijt. Tegen de achtergrond van de heen en weer golvende machtsstrijd tussen islam en christendom in het Spanje van de elfde eeuw, met een duizelingwekkende hoeveelheid feiten, namen, veldslagen, belegeringen, verliezers en winnaars, vertelt de Spaans-Nederlandse schrijver (in het dagelijks leven microbioloog in het UMC te Utrecht) Bulnes een prachtig verhaal over de levens van twee vrienden die aan verschillende kanten van het front komen te staan en van twee jonge vrouwen [Lees meer…]
Bloedbroeders
Het was een briljante ingeving van Patrick DeWitt om de keiharde huurmoordenaars in zijn boek The Sisters Brothers (2012) ‘Sisters’ te noemen. Ondanks de meedogenloze manier waarop ze hun beroep uitoefenen, zit er aan Charlie en Eli Sisters beslist een romantische, zachte, haast vrouwelijke kant. De film The Sisters Brothers (2018) volgt het verhaal van DeWitt op de voet, wat ook niet gek is gezien de hoge dialoogdichtheid van het boek. De Franse regisseur Jacques Audiard hoefde er bij wijze van spreken alleen nog maar de (prachtige) beelden bij te maken en de acteurs te zoeken. Een daarvan stond bij voorbaat vast: John C. Reilly, die al heel snel de filmrechten van het boek in de wacht had gesleept. Hij speelt Eli, in het boek de ik-figuur. Eli laat zich regelmatig overvleugelen door zijn net iets snuggere broer Charlie, gespeeld [Lees meer…]
Lezer schrijft terug
Er zijn lezers die terugschrijven. De Amsterdamse socioloog Harrie Jonkman bijvoorbeeld. Op zijn website dient hij maandelijks de schrijver van een door hem gelezen boek van repliek. Die boeken gaan onder meer over politiek, geschiedenis, opvoedkunde, wetenschap, sociologie, kunst, cultuur en – deze maand –onderwijs. Drie recente publicaties neemt Jonkman onder de loep: Een geschiedenis van het onderwijs in Nederland van historicus Piet de Rooy, De terugkeer van het lesgeven van hoogleraar pedagogiek Gert Biesta en Nee, dan Finland! De kracht van ons [Lees meer…]
Vlees en bloed
Je moet even zoeken en je loopt er zo voorbij, maar in een smal steegje – Slade Alley – is er halverwege de rechtermuur een klein, stalen deurtje. Geen kruk, geen sleutelgat, maar je duwt het zo open. Je komt in de zonovergoten tuin van een oud landhuis. Er klopt iets niet; het huis is te deftig voor deze achterbuurt, en te groot voor de ruimte die het in beslag neemt. Een vreemdeling groet je en zegt: kom binnen! In het begin wil je er nooit meer weg. Later kom je erachter dat je niet weg kúnt. Slade House van David Mitchell borduurt voort op de wonderlijke thematiek van The Bone Clocks: ook nu is er sprake van kwaadaardige ‘zielen’ die vlees en bloed nodig hebben om in ‘leven’ te kunnen blijven. Het verhaal begint in 1979 en eindigt spectaculair in 2015. Elke negen jaar wordt een ‘gast’ ontboden op Slade House. Maar waarom precies die persoon, en door wie, en waarom? Het knappe van David [Lees meer…]
Liefde onder hoogspanning
Jaren vijftig, midden in de Koude Oorlog. De musicus Wiktor stroopt het Poolse platteland af op zoek naar authentieke volksmuziek. De knappe zangeres Zula dient zich aan. Het is liefde op het eerste gezicht. Cold War (Polen, 2018) laat zien hoe ingewikkeld ware liefde kon zijn in een tijd waarin alles bepaald en ingesnoerd werd door het systeem. Wiktor en Zula stellen zich hiertegen te weer, maar met wisselend succes. Net als in Ida (2013), ook van Pawel Pawlikowski, deinen de hoofdpersonen heen en weer tussen de verlokkingen van het avontuur en de zekerheid van een bekneld, maar veilig en vertrouwd bestaan. Bij Ida in een klooster, in Cold War binnen de kaders van de communistische partij. In beide films wordt deze vergeefse romantiek gestileerd in dromerig zwartwit, tegen decors van vervallen gevels, natte kasseien, knetterende [Lees meer…]