“Rond 165 na Chr. werd in de Anatolische stad Hierapolis een standbeeld opgericht ter ere van Apollo Alexikakos, de Afwender van het Kwaad. Zo hoopten de bewoners dat hun een vreselijke, nieuwe infectieziekte bespaard zou blijven. De symptomen waren zeer onaangenaam: koorts, rillingen, maagproblemen en diarree die in de loop van een week van rood naar zwart kleurde. De slachtoffers kregen vreselijke zwarte bulten over het hele lichaam, die openbarstten en akelige littekens achterlieten.”
Op Smithonian schrijft de Amerikaanse historicus Edward Watts over plagen in de oudheid. De pokkenepidemie van 165 kostte tien [Lees meer…]
Onruststoker
Gescheiden waren hemel en aarde, goed en slecht, geboorte en dood. Dag en nacht apart. Vrouw was vrouw en man was man.
Maar Exû, de dolende bandiet uit Afrika, amuseerde zich graag met het uitlokken van onwettige vermengingen. Nog steeds trouwens.
Zijn duivelse streken wissen grenzen uit, voegen samen wat de goden hadden gesplitst. Door zijn slimme werk wordt de zon zwart en vlamt de nacht helder op. Uit de poriën van de mannen ontspruiten vrouwen en de vrouwen zweten mannen. De stervenden worden geboren, de geborenen sterven. Voor alles dat ooit geschapen werd of geschapen zal worden, raken vooruit en achteruit zo in de war dat je baas en knecht en boven en onder niet meer uit elkaar kunt houden.
Vroeg of laat, maar eerder laat dan vroeg, zal de goddelijke macht [Lees meer…]
Opgeborstelde snorren
De film J’accuse (2020) van Roman Polanski begint met een breed uitgemeten scène waarin de joodse kapitein Dreyfus vanwege vermeende spionage uit het Franse leger wordt gezet. Eigenlijk heeft kolonel Piquart het zelf ook niet zo op de Joden, maar als hij – als baas van de binnenlandse veiligheidsdienst – ontdekt dat er niet veel klopt van de beschuldigingen, besluit hij de kwestie tot op de bodem uit te zoeken. De zaak Dreyfus hield Frankrijk aan het eind van de negentiende eeuw twaalf jaar bezig, waarbij het antisemitisme hoog oplaaide. Polanski laat zien hoe gemakkelijk je de zondebok wordt, en hoe moeilijk het is om dan nog je onschuld te bewijzen. Of hij daarmee ook zijn eigen levensgeschiedenis becommentarieert, zoals in bijna alle recensies wordt gesuggereerd, is hooguit interessant als je onderzoek [Lees meer…]
Groeten uit Belize
“Iemand vroeg me vroeg laatst of ik mijn hele leven op Belize zou kunnen doorbrengen. Ik dacht: waarom niet? Ik hou wel van de warmte. Ik begon een lijstje te maken van redenen waarom ik het daar goed uit zou kunnen houden. Lekkertje zonnetje, vissen in de zoute zeelucht, ’s nachts een heldere sterrenhemel. Het goede leven geeft je wat je nodig hebt, en ik ben ervan overtuigd dat plezier van groot belang is in het leven. Succes betekent datgene krijgen wat je wilt. Een gelukkig man is iemand die wil wat hij heeft. En het goede leven komt vanzelf naar me toe, daar in Belize. Het eiland is klein en compact. Het tempo is laag, ze zeggen doe maar rustig aan. Als ze roepen ‘zo meteen’, dan bedoelen ze waarschijnlijk niet [Lees meer…]
Mr. Bojangles, een halve eeuw later
Bob Dylan, Neil Diamond, Sammy Davis Jr., Duke Ellington, Nina Simone, Robbie Williams, Tom Jones, Harry Belafonte, Lulu, Harry Nilsson, JJ Cale, Jim Croce, Elton John, Aretha Franklin, The Nitty Gritty Dirt Band… allemaal hebben ze Mr. Bojangles opgenomen. Niet eens veel mensen weten wie het liedje geschreven heeft: Jerry Jeff Walker uit Austin, Texas. Dat zal hem overigens een zorg zijn, zolang de royalties binnen blijven stromen. Over Jerry Jeff Walker (eigenlijk Ronald Clyde Crosby, 1942, New York) wordt wel gezegd dat hij sinds 1954 niet meer nuchter is geweest. In elk geval bevond hij zich in 1965 in een politiecel in New Orleans, in verband met openbare dronkenschap. Daar ontmoette hij een dakloze blanke, die zichzelf in navolging van de zwarte tapdancer Bill Robinson, die de dezelfde bijnaam had, ‘Mr. Bojangles’ noemde, om zijn ware identiteit voor de politie geheim te houden. Hij en andere arme sloebers waren opgepakt in verband met een [Lees meer…]
De lachende vrouwen van Candelaria
Vroeger lachten de vrouwen van Candelaria nooit, omdat hun mannen dat niet wilden hebben. Nu hebben ze de hele dag plezier. In deze korte film leggen ze uit hoe ze sociaal en economisch zelfstandig zijn geworden. Candelaria ligt in Chiapas, een straatarme provincie in het zuiden van Mexico. Er zijn veel Zapatista-aanhangers. Het EZLN (Ejército Zapatista de Liberación Nacional) is een antikapitalistische beweging die streeft naar autonomie van de indiaanse bevolking en zich verzet tegen neoliberale [Lees meer…]
Zondagmorgen
“Ja hoor, zondagmorgen. Hoe ik mijn hoofd ook hield, het bleef zeer doen. Het biertje dat ik nam als ontbijt smaakte eigenlijk best, dus pakte ik er ook maar een voor de lunch. Uit de klerenkast haalde ik het schoonste vieze overhemd tevoorschijn. Wassen, scheren, kammen, de trap af, de straat op.
[Lees meer…]
The steel drivin’ man
John Henry, ‘The Steel Driving Man’, is bezongen door tientallen artiesten, met name in het countryfolk-domein. Van Leadbelly tot Mississippi John Hurt, van Woody Guthrie tot Pete Seeger en van Bob Dylan tot Doc Watson. Wie was deze John Henry, en waarom spreekt hij zo tot de verbeelding?
We gaan terug naar de tweede helft van de negentiende eeuw. De tijd van de wederopbouw na de Amerikaanse Burgeroorlog. C&O Railroad laat een spoorweg aanleggen van Chesapeake Bay tot [Lees meer…]
Ongeregelde begeerten
Omdat er in deze tijd al genoeg naar het onderwijs van nu wordt gekeken, vandaag een blik in het verleden. En wel die van een kleine honderd jaar terug, toen de kleine Godfried Bomans in de derde klas van de lagere school zat. Met weemoed denkt hij in Schoolherinneringen (onder andere in Een mooie tijd) terug aan juffrouw Oltmans, met haar ‘wat laag uitgesneden hals’. “Er is een zoet en bang geheim om haar en wij mogen dit niet weten. Soms ziet zij uit het raam en zucht. Juffrouw Oltmans heeft schone, vochtige ogen en een vochtige stem. Eenmaal weende zij.” Minder goede herinneringen bewaart Bomans aan kapelaan Determeijer, die één uur in de week ‘catechismus’ en ‘bijbelse geschiedenis’ gaf. “Waarom haat ik kapelaan Determeijer? Is hij niet [Lees meer…]
Drie Maria’s
Jan van Eyck, De Drie Maria’s Bij Het Graf Van Jezus, ca. 1425