“Ooit, schat, als ik een man ben, en anderen mij zo goed als ze konden hun lessen hebben geleerd, verkopen ze mij een kostuum, knippen ze m’n haar en zetten me aan het werk in grote gebouwen. Dan zeg ik tot ziens tegen het zonlicht, tot ziens tegen de dauw, tot ziens tegen de bloemen en tot ziens tegen jou. Ik moet naar de metro, anders kom ik te laat, ik ga aan het werk in grote gebouwen.
Als ik met pensioen ga, is mijn leven van mezelf. Ik heb alles afbetaald, tijd om naar huis te gaan en me [Lees meer…]
Op de vlucht voor de galg
In 1649 had koning Charles I van Engeland, Schotland en Ierland er zo’n potje van gemaakt dat zo ongeveer iedereen in zijn koninkrijk, inclusief kerk en parlement, zijn bloed wel kon drinken. Op 30 januari was het zover en werd hij op beschuldiging van hoogverraad onthoofd. Oliver Cromwell nam de touwtjes in handen. Tien jaar later waren de kansen gekeerd, greep men terug op de monarchie en kwam de voormalige kroonprins Charles II op de troon. Degenen die in 1649 het doodsvonnis van zijn vader ondertekend hadden, werden nu beschouwd als landverraders. Hun wachtte een gruwelijke executie. In Regicide beschrijft Robert Harris het lot van twee van hen: generaal Edward Whalley en zijn schoonzoon kolonel William Goffe. Zij vluchten de oceaan over en duiken onder bij puriteinse geloofsgenoten in Nieuw Engeland. Hun kwelduivel is [Lees meer…]
Het leven als film
Het leven is geen film, zegt iemand in Steven Spielberg’s behoorlijk autobiografische The Fabelmans (VS, 2022). Terwijl een filmmaker, hoe jong ook – zoals Sammy, het alter ego van Spielberg – met de werkelijkheid kan doen en laten wat hij wil, hangt het leven zelf van verrassingen en toevalligheden aan elkaar. Hoe zou het bijvoorbeeld gegaan zijn als Sammy in 1952 níet door zijn ouders naar Cecil B. DeMille’s meesterwerk The Greatest Show On Earth was gesleept? Het fameuze treinongeluk in die film wordt door Sammy thuis op zijn modelspoorbaan tot in detail nagebootst én gefilmd, met de 8mm familiecamera. Hij weet meteen wat hij wil worden: een groot regisseur. Zijn ambities worden toegejuicht door zijn artistieke, maar ook flink neurotische moeder. Zijn vader – een premature computernerd – doet ze af als een nutteloze hobby. Intussen filmt [Lees meer…]
De achterkant van de zomer
Over een maand of twee begint de zomer. Ha, denk je als je Elvis Costello hoort zingen, die gaat er eens lekker van genieten. Maar terwijl The Other Side Of Summer (van Mighty Like A Rose uit 1991) klinkt als een standaard zomerhitje van de Beach Boys, is het in werkelijkheid een gure protestsong waar de gal van afdruipt. De andere kant van de zomer zit vol bedrog, teleurstelling, hypocrisie, leugens en desillusies. Het begint veelbelovend: “The suns struggles up another beautiful day”. Maar de ik-figuur denkt er al meteen het zijne van: “And I felt glad in my own suspicious way.” In elk seizoen is er zowel ‘malice’ als ‘magic’. De schuimende golven zitten vol giftige stoffen en de bossen op de [Lees meer…]
De weg kwijt
‘But where were they going without ever knowing the way.’ Toen Tony Scalzo van Fastball het liedje The Way in 1997 schreef, wist hij niet hoe waar die zin was. Scalzo werd geïnspireerd door een bericht over de verdwijning van twee bejaarden. Volgens de Austin American-Statesman van 2 juli 1997 waren Lela (83) and Raymond (88) Howard op 29 juni in hun Oldsmobile van huis vertrokken voor het Pioneer Day muziekfestival in Temple, zo’n twintig kilometer van hun huis in Salado, Texas. Daar werden ze nog gesignaleerd in de lokale Wal-Mart. Sindsdien was niets meer van ze vernomen. De familie gaf het echtpaar op als vermist. Men was vooral bezorgd omdat Lela leed aan Alzheimer en Howard herstelde van een hersenoperatie. Achteraf [Lees meer…]
Slechts een herinnering
Het hele dorp liep uit toen de parkeerplaats werd geopend. Ze hingen een lintje op om door te knippen. En die grote witte roos op de lichtbak maakte ons leven een stuk lichter. Van een halve mijl konden we het neonlicht al zien. Benzine kostte bijna niks en ze gooiden ook nog je tank vol, controleerden de bandenspanning, checkten de olie en maakten je voorruit schoon. En we poetsten [Lees meer…]
Athene in 3D
Wie vandaag de dag in Athene rondloopt, ziet her en der verspreid door de stad restanten van het oude Athene, waarbij de Acropolis natuurlijk hoog boven alles uittorent. Wil je een indruk van het glorieuze Athene in zijn hoogtijdagen, zeg maar de vijfde eeuw voor Christus, klik dan op onderstaande video. Als een roofdier [Lees meer…]
De meest magische plek op aarde
Damien Chazelle is nog maar 38 en heeft al zijn vierde megafilms op zijn naam staan. Na Whiplash, La La Land en First Man slaat hij nu raak met Babylon (VS, 2022). Een overdonderend spektakel over het overkokende Hollywood van de jaren twintig – en daarna. Meer dan ooit waagt Chazelle zich aan woeste massascènes. Aan het begin het beeldverslag van een kolkende, orgiastische party in het huis van een filmmagnaat, inclusief voor de grap een olifant. Later zien we hoe het toeging bij de opnames van een grote veldslag in een ridderfilm. Op dezelfde set maken we het debuut mee van aankomend sterretje Nellie LaRoy, magistraal gespeeld door Margot Robbie. Tegelijk doet de Mexicaanse fixer Manuel van zich spreken. Hij droomt van een carrière achter de schermen en weet zich vaardig op te werken. In tegengestelde [Lees meer…]
Begaafde ijdeltuit
Toen ze erachter kwamen dat er van Theo van Doesburg vreemd genoeg geen biografie bestond, besloten cultuurhistoricus Sjoerd van Faassen en biograaf (van ondere anderen Jan Hanlo) Hans Renders er zelf maar een te schrijven. Vrij snel kwamen ze erachter waaróm die biografie nog niet bestond: er is weinig te vinden over het persoonlijke leven van de wereldberoemde oprichter van kunstbeweging De Stijl, en wat je over zijn professionele leven te weten wilt komen, moet je overal vandaan halen. Vooral omdat hij zo ongelooflijk veelzijdig was, of meende te zijn: naast hoofdredacteur van tijdschrift De Stijl presenteerde hij zich als schilder, glas-in-lood-kunstenaar, typograaf, grafisch vormgever, interieurontwerper, architect, kunstcriticus, [Lees meer…]
Wat een simpele uitvinding teweeg kan brengen
De stijgbeugel was al eeuwen bekend in het Verre Oosten. Op de een of andere manier kwam West-Europa er pas in de achtste eeuw mee in aanraking. In zijn klassieke studie Medieval Technology and Social Change uit 1962 legt professor Lynn White Jr. uit wat voor een enorme impact de introductie van de stijgbeugel heeft gehad op de ontwikkeling van de West-Europese samenleving. Het was Karel Martel die in zijn strijd tegen de Saracenen bij Poitiers voor het eerst de voordelen van de stijgbeugel inzag. Voordien had een ruiter nauwelijks houvast als hij een zwaard of speer vanaf de rug van zijn paard hanteerde. Dankzij de stijgbeugel kon hij zich veel beter zittende en staande houden en enorme [Lees meer…]