Wat ontbreekt, is de stank. Van rottende lijken, overstromende latrines, doodgeslagen ratten en al weken niet meer gewassen soldatenlijven. Voor de rest is de kijk- en luisterervaring bij They shall not grow old (2019, Peter Jackson) zó levensecht, overrompelend en indringend, dat je als bioscoopbezoeker bijna de neiging krijgt je te verontschuldigen voor je ongepaste aanwezigheid in die Noord-Franse loopgraven van WOI, met dat malle 3D-brilletje op, en in die luie stoel. Te midden van de talloze opgeschoten knapen, zo van school naar de oorlogshel gestuurd; geen idee waarom of waartoe. Als het regent of hagelt, kruip je in een gat in de wand van de loopgraaf. Je laarzen zuigen zich vast in de kleiige drek. Je makkers vallen om je heen als dominostenen, hun halve hoofd eraf, of met uitpuilende darmen. Je wordt gek van de [Lees meer…]
Alles bij het oude, gelukkig
De liefhebbers hebben een paar jaar af moeten zien, maar nu kunnen ze dan toch hun hart ophalen aan de filmversie van Downton Abbey. Ze zullen verrukt zijn. Alles wat de serie zo onweerstaan maakte, is nu in twee uur geconcentreerd: goedmoedige humor, milde spot, ontroerende liefdes- of bijna-liefdes, verontrustende verwikkelingen, wervelende dansfeesten, gevatte teksten (met name natuurlijk uit de mond van oma Lady Violet), oogverblindende beelden van binnen en buiten het landhuis, maar vooral ook: het wanhopige vastklampen aan een manier van leven die niet meer te handhaven is. En ach ja, het verhaal is soms voorspelbaar, kolderiek en ongeloofwaardig, en de gemoedelijke, haast samenzweerderige verstandhouding tussen upstairs en downstairs zal in de adellijke kringen van die tijd niet vaak of helemaal niet zijn voorgekomen, maar wat maakt het uit. Downton Abbey is geen [Lees meer…]
Op tafel naast de zoutpot
Van Kathee Godfrey, professor literatuur aan Fresno State University, kregen we The Simple Truth, een gedichtenbundel van Philip Levine, in 1995 winnaar van de Pulitzer-poëzieprijs, en dertig jaar werkzaam als literatuurdocent aan de California State University in Fresno. Levine schrijft toegankelijke, sociaal bewogen poëzie, die zich kenmerkt door een hoge mate van muzikaliteit. Hierbij een poging tot vertaling van het titelgedicht. Klik hier voor de Engelse versie. (Thanks, Kathee!)
De simpele waarheid
Ik kocht voor anderhalve dollar aan rode krieltjes
Nam ze mee naar huis, kookte ze in de schil
Met een beetje boter en zout was dat mijn avondeten.
Daarna [Lees meer…]
Geniale asshole
Muziekdocumentaires hebben bijna altijd een irritant gebrek. Dat geldt ook voor Miles Davis: Birth of the Cool (VS, 2019). Begint er net een prachtig stuk muziek, komt het hoofd in beeld van iemand die vertelt wat voor een prachtig stuk muziek dit is. Zo zijn er in deze film veel te veel van die ‘talking heads’. Vrienden, collega’s, minnaressen, nazaten, schrijvers, het houdt niet op. Natuurlijk, het is goed dat we het een en ander te horen te krijgen over het leven van deze geniale jazzvernieuwer. Als je alleen opnames van concerten wilt zien, kun je op YouTube terecht. Maar overdaad schaadt. Wat niet wegneemt dat de livebeelden en de foto’s die we wél zien, erg mooi zijn. Miles was Mr. Cool. Zeg maar gerust een zelfverzekerde poseur. Precies de juiste outfit op het juiste moment. Rondscheuren in felgekleurde sportwagens met beeldschone vrouwen naast zich. Een knappe kerel ook, tenminste zolang zijn lichaam nog opgewassen was tegen zijn verslavingen. Deze versterkten gaandeweg steeds meer de schaduwkant van zijn briljante persoonlijkheid. Miles Davis maakte onsterfelijke muziek, maar was ook een verwende aansteller, met losse handjes en een vilein karakter. Als je dat liever niet wilt weten, hou je het bij YouTube.
New York op zijn mooist
Ergens in A Rainy Day in New York (VS, 2019) geeft Woody Allen een steek onder water als hij een regisseur laat verzuchten dat het in de filmwereld vandaag de dag flink uitkijken is met jonge actrices. Voor de rest is ook zijn vijftigste film een heerlijke combinatie van perfect acteerwerk, snedige teksten, ingewikkelde maar onvermijdelijke amoureuze verwikkelingen en oogverblindend camerawerk. Plus natuurlijk een indrukwekkende sterrencast, met onder anderen Timothée Chalamet, Elle Fanning, Selena Gomez en Jude Law. De verliefde studenten Chalamet en Fanning, beide uit zeer gegoede families, verheugen zich op een weekendje New York, waar zij voor de universiteitskrant een beroemde regisseur gaat interviewen. Binnen de kortste keren raakt ze verstrikt in diens creatieve [Lees meer…]
Hitler en de vleermuizen
Berliner Unterwelten e.V. richt zich op ‘Forschung und Dokumentation unterirdischer Bauten’. Vrijwilligers geven rondleidingen door het onderaardse verleden van Berlijn. Schuilkelders uit de Tweede Wereldoorlog. Atoombunkers uit de Koude Oorlog. Vluchttunnels onder de Berlijnse Muur. De tour ‘Van Flakbunker tot puinberg’ valt strikt genomen niet in de categorie ‘onderwereld’. Een Flakturm is een soort vierkante verdedigingstoren. Toen in augustus 1940 de Britse Royal Air Force grote Duitse steden begon te bombarderen, gaf Hitler opdracht om als de sodemieter robuuste betonnen bunkerconstructies te bouwen, de Flaktürme. ‘Flak’ staat voor ‘Flubabwehrkanone’. Op het dak kwam luchtafweergeschut te staan; de bunker eronder kon bij een bombardement bescherming bieden [Lees meer…]
Sterke types
Wij denken van vele beroemde oude Grieken een goed beeld te hebben dankzij de marmeren bustes die van hen gemaakt zijn. De tentoonstelling Starke Typen in het Berlijnse Altes Museum laat zien dat dit niet altijd opgaat. Het ging die Griekse beeldhouwers er veel minder om een goed gelijkend portret te maken, dan een bepaalde boodschap uit te dragen. Dat kon het propageren van voorbeeldig burgerschap zijn, maar ook het benadrukken van bepaalde eigenschappen van de betreffende persoon. Het ging er maar net om wat de opdrachtgever door middel van het kunstwerk tot uiting wilde brengen. Zo zien we dat machthebbers zich graag lieten afbeelden met dezelfde haardracht als Alexander de Grote, in de hoop dat op die manier iets van de glorie van de legendarische veldheer op hen afstraalde. Nog een voorbeeld [Lees meer…]
Schokkend
De aardbeving waarmee Temblores (2019, Guatemala) begint, is een resonantie van de schok die de familie van Pablo (veertiger, gezin met twee kinderen) ervaart als hij verliefd blijkt te zijn geworden op een man. Het zijn vooral de reputatie van zijn familie en de streng-christelijke moraal die in het geding zijn. Zijn geluk en dat van zijn gezin wegen kennelijk minder zwaar. Pablo wordt eruit geschopt, moet zijn huis verlaten, mag zijn kinderen niet meer zien, tot hij zich laat behandelen om te ‘genezen’. We zien hem in louche gaycafés en in het simpele appartement dat hij voor zichzelf en zijn vriend heeft gehuurd. Dan begint de worsteling. Van alle kanten wordt op hem ingepraat om zijn zondige levenswijze op te geven. Hij mist zijn kinderen. Aan het aanvankelijke begrip van zijn vrouw komt al gauw een eind. Een fanatieke dominee en diens enge echtgenote weten raad en bieden een ingrijpende therapie aan. Wat [Lees meer…]
Diego en Maradona
Diego, het bescheiden, ambitieuze voetbaltalent uit een krottenwijk in Buenos Aires, altijd paraat voor zijn familie. Maradona, de geniale nummer 10 die ten onder gaat aan de druk en de verlokkingen die horen bij het leven van een wereldster. De film heet dan ook volkomen terecht gewoon Diego Maradona (2019, Asif Kapadia). Uit meer dan vijfhonderd uur archiefmateriaal ontstond een twee uur durende documentaire die een indringend beeld geeft van de briljante carrière en het turbulente leven van een van de vier beste voetballers ooit. We zien natuurlijk de ‘hand van God’ en de weergaloze soloactie tegen Engeland op het WK van 1986. We zijn getuige van de verrassende transfer van FC Barcelona naar het nietige Napoli, dat aan de hand van Maradona in een paar jaar tijd uitgroeit tot landskampioen en winnaar [Lees meer…]
9 augustus 1969
Gaf de documentaire Woodstock een waarheidsgetrouw, maar daardoor ook hopeloos gedateerd beeld van de zomer van 1969, Once Upon A Time In… Hollywood, de nieuwe Tarantino, is een heel ander verhaal. De love & peace hippies aan de oostkust van de Verenigde Staten hebben ook hier een gehaakt topje aan, maar zwaaien vervaarlijk met grote messen. Het relaas van een tv-ster op zijn retour (Leonardo di Caprio), door dik en dun gesteund door zijn vriend en stuntman (Brad Pitt), wordt verweven met de geschiedenis van de bende van Charles Manson. Uiteraard zoekt Tarantino zijn eigen weg in deze historische context. Opnieuw [Lees meer…]