De jonge Bach was al vroeg een groot kenner van de bouw van kerkorgels. Op 18-jarige leeftijd werd hij door de burgemeester van Arnstadt ingehuurd om het nieuwe orgel te inspecteren en vast te stellen ‘of de achthonderd florijnen die de stad voor de bouw van het nieuwe orgel had gevoteerd goed besteed waren’. Bach liet er geen gras over groeien en ging meteen aan de slag. ‘De volgende paar dagen had hij zijn technische kennis hard nodig. Hij mat de winddruk en de dikte van de pijpen (en keek meteen of er niet op de kosten was beknibbeld door bij buizen die je toch niet zag lood te gebruiken in plaats van tin), controleerde de klankkleur van de tongwerken en speciaal van de drie grote zestienvoetsregisters, plus [Lees meer…]
Slecht nieuws
De beroemde Engelse dirigent John Eliot Gardiner groeide op onder een van de twee bekende schilderijen van Johann Sebastian Bach. Mede daardoor heeft Bach hem zijn leven lang als componist gefascineerd. In Bach, muziek als een wenk van de hemel probeert Gardiner het muzikale genie Bach te begrijpen. Daarbij onderzoekt hij de historische en muzikale context waarin de grote componist tot ontwikkeling kwam. Zeer ontroerend is het volgende fragment op pagina 114. (Johann Christoph Bach, een neef van Bachs vader en in zijn tijd een befaamd organist en componist, is de eerste leermeester van de jonge Bach): “Nu keren we heel even terug naar een beeld dat eerder is geschetst: Johann Christoph Bach die moeite doet om het oude orgel in de Georgenkirche te repareren, samen met zijn neefje Sebastian, die nog klein genoeg is om achter de voorkant van het orgel te kruipen en te zien hoe het er daar uitziet. Daar ziet hij [Lees meer…]
Das Wohltemperierte Boomwhacker
Das Wohltemperierte Klavier is een van de belangrijkste werken van Johann Sebastian Bach. Het bestaat uit twee cycli van in totaal 24 preludes en fuga’s, variaties op een thema dus. Het werk is geschreven voor klavecimbel, eenvoudig omdat er toen nog geen ‘boomwhackers’ waren. Kijk naar deze verbijsterend knappe vertolking van de eerste prelude door het Franse jongleurscollectief Les Objets Volants. [Lees meer…]
Bach houdt de moed erin
Je kunt van het kerstverhaal zeggen wat je wilt, maar de wonderlijke bevalling in Bethlehem heeft wél een van de mooiste schilderijen én een van de mooiste muziekstukken opgeleverd. Sinfonia is het eerste deel van de tweede cantate van Bachs Weihnachtsoratorium. Deze cantate is bedoeld voor Tweede Kerstdag. Even nog is de heilige familie alleen met de engelen Gods. Het zal niet lang meer duren voor het eerste kraambezoek zich aandient. Niet die protserige wijzen uit het oosten, die moeten nog een paar dagen wachten, maar de nederige herders, die in deel twee van deze cantate hun opwachting maken: ‘Und es waren Hirten in derselbe Gegend.’ Op het schilderstuk van Fra Filippo Lippi (1406-1469) maken Moeder en Zoon bepaald geen opgewekte indruk. Geen wonder; [Lees meer…]
Skybox voor een executie
“De ‘stoet der gelovigen’ trekt bergopwaarts naar de schedelplaats Golgotha, waar Jezus gekruisigd zal worden.” Jezus was een oproerkraaiende armoedzaaier, die zei: “Het is lichter, dat een kemel ga door het oog van een naald, dan dat een rijke inga in het Koninkrijk Gods.” (Mattheüs 19:24). Dan is het toch raar dat de Volkskrant een ‘VIP-arrangement’ aanbiedt om de op muziek gezette foltering en executie van de Verlosser bij te wonen, vanaf een ‘VIP-plaats’, ‘incl. 2 cd’s, een dvd, tekstboek en consumptie’. Als die consumptie dan nog een in azijn gedrenkte spons was, alla. Maar dat zal wel een gekoelde prosecco zijn. En die ‘VIP’-plaats? Wat moeten wij ons daar bij voorstellen? Een [Lees meer…]
De dag is gedaald
Bach in badjas
Glenn Gould (1932-1982) was niet alleen de beste, maar ook de meest omstreden, eigenwijze en eigenzinnige Bach-pianist. In deze videoclip zien we hem aan het werk in zijn Canadese buitenhuis. In zijn badjas, op zijn belachelijk lage stoeltje, met zijn neus op de toetsen, een kopje koffie op de piano. Hij studeert op een partita van Bach. Hij spéélt hem niet alleen, hij zingt hem ook, met zijn swingende bromstem, zoals die op zijn plaatopnames ook vaak te horen is. Hij lijkt helemaal op te gaan in de muziek. Halverwege de video staat hij opeens op en [Lees meer…]
Tu mir den Coffee weg!
Vanaf het moment dat een onbekend genie uit Ethiopië of Yemen besloot een bes die geiten nerveus en springerig maakt te drogen, malen en met water te begieten, is koffie altijd een van de meest populaire dranken gebleven. Arabische dokters uit die tijd bestempelden het goedje zelfs tot tovenaarsdrank. Doorgewinterde koffiedrinkers als Voltaire, Swift en Kerouac debatteerden in de koffiehuizen over literatuur, filosofie en van alles en nog wat. Van Honoré Balzac wordt zelfs beweerd dat hij bezweken is aan een overdosis koffie (maar het kan ook heel goed syfilis geweest zijn.)
Hoewel koffie in Bachs tijd [Lees meer…]
Glenn Gould maakt rock & roll van slaapliedjes
De Canadese pianist Glenn Gould (1932-1982) heeft nooit een stuk twee keer op de plaat gezet, met één uitzondering: Bachs Goldberg Variaties. De twee uitvoeringen, van 1955 en 1981, markeren meteen het begin en eind van Goulds carrière. In 1982 stierf hij – veel te vroeg, op zijn vijftigste. Op het titelblad van de Goldberg Variaties stond: “Klavieroefening, bestaande uit een ARIA met verscheidene variaties voor klavecimbel met 2 manualen, gecomponeerd voor de liefhebbers ter verstrooiing van hun gemoed door Johann Sebastian Bach”. [Lees meer…]
Gezeten op een ezelin en een veulen
En als zij nu Jeruzalem genaakten, en gekomen waren te Bethfagé, aan den Olijfberg, toen zond Jezus twee discipelen, zeggende tot hen: Gaat heen in het vlek, dat tegen u over ligt, en gij zult terstond een ezelin gebonden vinden, en een veulen met haar; ontbindt ze, en brengt ze tot Mij.
En indien u iemand iets zegt, [Lees meer…]