Ieder van ons heeft wel eens een fabriek te bezichtigen. In Op de keper beschouwd geeft Godfried Bomans ons eens een paar richtlijnen hoe je dat doet zonder een figuur te slaan. “Vroeger deed ik net, of ik er enig verstand van had. Dat is onjuist. De meneer, die u rondleidt, weet er namelijk veel meer van af en reeds bij het derde vliegwiel valt u reddeloos door de mand. Ik ben toen in het andere uiterste gevallen en speelde de man, die er geen bal van begreep. Dit is ook verkeerd. Zo’n directeur vindt dat in ’t begin wel aardig, maar na een tijdje gaat hij merken dat u een gewone [Read more…]
Ongeregelde begeerten
Omdat er in deze tijd al genoeg naar het onderwijs van nu wordt gekeken, vandaag een blik in het verleden. En wel die van een kleine honderd jaar terug, toen de kleine Godfried Bomans in de derde klas van de lagere school zat. Met weemoed denkt hij in Schoolherinneringen (onder andere in Een mooie tijd) terug aan juffrouw Oltmans, met haar ‘wat laag uitgesneden hals’. “Er is een zoet en bang geheim om haar en wij mogen dit niet weten. Soms ziet zij uit het raam en zucht. Juffrouw Oltmans heeft schone, vochtige ogen en een vochtige stem. Eenmaal weende zij.” Minder goede herinneringen bewaart Bomans aan kapelaan Determeijer, die één uur in de week ‘catechismus’ en ‘bijbelse geschiedenis’ gaf. “Waarom haat ik kapelaan Determeijer? Is hij niet [Read more…]
Niets
“De koning wandelde door zijn tuin. Het was midden in mei. De zon scheen, de fonteinen sprongen fonkelend omhoog, en goudvissen, zo groot als dolfijnen, schoten door het glinsterende water. Er speelde een orkest in het prieeltje, en zeven danseressen dansten om het rozenperk. Overal stonden goochelaars te goochelen, en een buikspreker sprak buik op het middenpad. De koning gaapte. ‘Gebeurde er maar wat,’ zei hij, ‘het is om dood te gaan.’ Maar hij kon niets vinden wat er gebeuren moest, want alles wat hij bedenken kon, gebeurde al. Toen riep hij zijn minister [Read more…]
Is vader thuis?
Op een tijdstip waarop normaal gesproken aangebeld wordt door een collectant of een bezorger met een pakketje voor de buren, stonden nu twee heren voor de deur. Het waren de burgemeester en de directeur van de lokale boekhandel. Beiden staan bekend als fervent liefhebbers van Godfried Bomans, actief lid zelfs van het eerbiedwaardige Godfried Bomans Genootschap. ‘Hé, bekend gezicht,’ zei de directeur. Dat kon kloppen, we kopen wel eens een boek. ‘We komen u, als bewoner van de Godfried Bomansstraat, een cadeautje brengen, ook om u wat op te vrolijken op Blue Monday.’ Nu was er niets mis met onze stemming op een maandag die was ingeluid met een bloedrode maansverduistering, maar dat zeiden we natuurlijk niet. Het cadeau was een deeltje uit de serie ‘Literaire Juweeltjes’, namelijk De honderdjarige van – jazeker – Godfried Bomans. Nu weten de burgemeester en de directeur van de lokale boekhandel ook best [Read more…]
Ongeregelde begeerten
Omdat er in deze dagen al genoeg naar het onderwijs van de toekomst wordt gekeken, vandaag een blik in het verleden. En wel die van een kleine honderd jaar terug, toen de kleine Godfried Bomans in de derde klas van de lagere school zat. Met weemoed denkt hij in Schoolherinneringen (onder andere in Een mooie tijd) terug aan juffrouw Oltmans, met haar ‘wat laag uitgesneden hals’. “Er is een zoet en bang geheim om haar en wij mogen dit niet weten. Soms ziet zij uit het raam en zucht. Juffrouw Oltmans heeft schone, vochtige ogen en een vochtige stem. Eenmaal weende zij.” Minder goede herinneringen bewaart Bomans aan kapelaan Determeijer, die één uur in de week ‘catechismus’ en ‘bijbelse geschiedenis’ gaf. “Waarom haat ik kapelaan Determeijer? Is hij niet [Read more…]
Let op, dit is er een
Bij Godfried Bomans weet je nooit zeker of hij het meent, of dat hij van alles uit zijn duim zuigt. Zo staat in Notenkraken een idioot verhaal over een raketlancering op Texel. In navolging van Amerika en Rusland vonden begin jaren zestig allerlei landen dat ze óók een raket moesten afsteken. Nederland bleef niet achter. Het ging er gemoedelijk aan toe, bij Cocksdorp, aan het Eierlandse Gat. Het was iets meer dan zo’n zielige ééntrapsraket, waar dwergstaten als Luxemburg en en Andorra zich tevreden mee stelden. Aan de andere kant: [Read more…]
Gloeiende koppen
Dinsdag 13 januari, een kleine week na de aanslagen in Parijs. Middelbare school, ergens in Nederland, 6 vwo. Tijdens een gesprek over internationaal terrorisme valt uiteraard de naam Charlie Hebdo. Reactie van een leerling: “Hûh? Wie is dat? Nooit van gehoord. Toch maar eens een krant lezen.” Of toch maar niet! In ‘Huiselijke vrede’ (Buitelingen) houdt Godfried Bomans een ‘pleidooi voor het gezond verstand’. [Read more…]
Leefde Godfried Bomans nog maar
Als algemeen erkend Sinterklaas-ingewijde zou hij wel raad geweten hebben met de Brede Maatschappelijke Discussie over Zwarte Piet. Zelf viel hij graag en vaak in als Hulpsinterklaas, als de Goedheiligman zelf het niet allemaal meer kon bolwerken, met al die schoorstenen en kinderschoentjes. Maar ook als burger hield de handel en wandel van de bejaarde bisschop hem bezig. In Op het vinkentouw, een bundel columns uit de jaren vijftig voor de Volkskrant, legt Bomans uit dat [Read more…]
Bomans 100 jaar
Honderd jaar geleden werd Godfried Bomans geboren. Bomans was vele jaren de meest gelezen schrijver van Nederland, maar werd door de letterkundige junta niet echt serieus genomen. Hoewel een subliem stilist, kreeg hij nooit een literaire prijs, wat hem gerust irriteerde. Naast meer dan zestig boeken schreef Bomans toneelstukken, korte verhalen, interviews en een gedicht. Dankzij opvallende tv-optredens werd hij wel een nationale en zeer geliefde BN’er. Een aanrader is de Elsevier-special Ter Herinnering Godfried Bomans (1913-1971), 8,95 euro, met veel foto’s en een beknopte biografie. En OK, nog maar een keer het Grand Gala Du Disque.