In Museum MORE in Gorssel is een hele zaal ingericht met werk van Jan Mankes (1889-1920). Hij zou er zelf misschien voor terugdeinzen – al die aandacht voor zijn ingetogen, bescheiden, haast verlegen schilderijtjes. Fluisterende stillevens: een groene, Japanse vaas met een paar takken judaspenning; de schedel van een ooievaar met een soort opschrijfboekje; een gemberpot met witte distels. Enkele trefzekere zelfportretten, waarop de schilder zich haast lijkt te verontschuldigen voor zijn aanwezigheid. Twee liefdevolle portretten van Mankes’ vader, op het oog al net zo zachtmoedig als zijn zoon. Er hangt natuurlijk ook werk van Mankes dat altijd al te zien was in MORE, zoals de betoverende ‘grote uil’ en een paar sprookjesachtige bostaferelen, waarvan de stilte haast uit de lijst sijpelt. Een hoogtepunt is het portret van Mankes’ echtgenote en [Lees meer…]
Voor de trage kijker
In Museum MORE, dat een mens niet vaak genoeg kan bezoeken, is een mooie overzichtstentoonstelling te zien van het werk van het Amsterdamse multitalent Johan van Hell (1889-1952). Hij was niet alleen een begaafd klarinettist (in het Concertgebouworkest), maar ook schilder, graficus, lithograaf en tekenaar. Museum MORE (‘MOdern REalisme’) te Gorssel heeft drie ruime zalen vrijgemaakt voor het werk van Van Hell. De expositie heet Johan van Hell Op Klare Toon, wat misschien een beetje gezocht is, maar ook wel weer goed getroffen, omdat het werk van de schilderende musicus Van Hell opvalt door zijn heldere, uitgekiende toepassing van lijnen en kleurvlakken én omdat de muziek in zijn beeldende werk een voorname plaats inneemt. Je ziet niet alleen deftige groepsportretten van Van Hell’s collega’s in het orkest, maar ook liefdevolle afbeeldingen van de vele straatmuzikanten die de schilder tijdens zijn dagelijkse wandelingen door de Transvaalbuurt tegen het lijf liep. Het werk van Van Hell is van een bedrieglijke eenvoud, zowel in thematiek als qua stijl. Vaak schildert Van Hell, een sociaal bewogen mens, over armoede, werkloosheid en onderdrukking. Op het eerste gezicht doen de schilderijen, litho’s, affiches en boekomslagen haast naïef en kinderlijk aan, maar bij nader toezien wordt zichtbaar hoe geraffineerd ze in elkaar zitten. Van Hell is er voor de ‘trage kijker’, zoals het museum treffend omschrijft.
Pralines en pijptabak
Voor de laatste keer terug naar het mooie museum MORE in Gorssel. We zien een soort betonnen tafelblad met een dode boomtak, wat klimopblaadjes, een verweerde bloempot en linksachter een desolaat, grauw landschap, bestaande uit een paar heuvels en enkele kale takken. Dan opeens, alsof hij er eerst niet zat en pardoes het schilderij is komen binnenfladderen: de vlinder. Nieuwsgierig en moeizaam klautert hij het tafelblad op en brengt wat leven in het stilleven. De in Brussel geboren Raoul Hynckes (1893-1973) maakte jong naam als impressionist. De gruwelen van de Eerste Wereldoorlog [Lees meer…]
Niet steeds dat vernieuwen
“Ik geloof niet zo in steeds dat vernieuwen,” schreef Hermanus Berserik in 1978. Zijn citaat staat prominent op een muur in Museum MORE in Gorssel. MOdern-REalisme inderdaad, maar voor Berserik hoefde het nou ook weer niet té modern. Dat wilde, abstracte gedoe van Cobra en zo, daar had hij niks mee. Berserik maakte liever dingen waarvan je kon zien wat het voorstelde. Hij vond het als kunstenaar geen enkel probleem om commercieel bezig te zijn voor PTT en KLM en boekomslagen te ontwerpen voor literaire uitgeverijen. Berserik trok zich niets aan van [Lees meer…]