De laatste tijd wordt de Tachtigjarige Oorlog door historici vaak aangeduid met ‘De Opstand’. De makers van de NTR-documentaireserie hebben toch gekozen voor ‘Tachtig Jaar Oorlog’. Terecht. ‘Opstand’ (tegen de Spaanse koning Filips II namelijk) suggereert dat de toenmalige Nederlanden en bloc tegen het centrale gezag rebelleerden. Dat was allerminst het geval. Het was vooral het calvinistische volksdeel dat het Spaanse gezag verwierp. De roomsen hielden zich gedeisd. Als katholiek schooljongetje wist je niet wat je aan moest met die stoere geuzen die weliswaar Alva getrotseerd hadden, maar ook de martelaren van Gorkum op hun kerfstok hadden. Kortom, de oorlog was niet alleen de opstand tegen Spanje. Het was ook een burgeroorlog tussen calvinisten en roomsen. Dat is tevens de boodschap van de NTR-serie, waarin bovendien duidelijk wordt gemaakt dat zeker de opstandelingen qua wreedheid en fanatisme beslist [Read more…]
Boerende en schijtende bedelaars
Gerard de Lairesse (1640-1711) mocht dan de grootste Nederlandse schilder van zijn tijd zijn, van een onverdeeld gelukkig persoonlijk leven was een sprake. Het gedonder begint in 1664, als hij in zijn geboortestad Luik verwikkeld raakt in een knokpartij met twee zusters. Het schijnt dat hij een van de twee een trouwbelofte heeft gedaan, die hij vervolgens introk. De zusters wachten op en halen een mes over zijn kaak. Met getrokken sabel zet De Lairesse de achtervolging in, de hele stad door. Daarna kiest hij eieren voor zijn geld en vestigt zich in Utrecht, en vervolgens in Amsterdam. Kort daarop slaat het noodlot opnieuw toe. Een infectie, waarschijnlijk het gevolg van syfilis, tast het kraakbeen in zijn neusrug aan, die daardoor inzakt. De Lairesse zit de rest van zijn leven met een afzichtelijke zadelneus opgescheept. [Read more…]